Ruimtelijk geweld is door afbraak en sloop van woningen en gebouwen, ruinering van de infrastructuur of door verwoesting van de natuurlijke omgeving zich een geografisch gebied toe-eigenen. De Caterpillar D9 bulldozer belichaamt machtsuitoefening met destructieve gevolgen en staat daarmee symbool voor ruimtelijk geweld.
De sloop van huizen in oude volkswijken ten behoeve van nieuwbouw, snelwegen, metrolijnen etc. Of delen van wijken die moesten verdwijnen vanwege de komst van de FIFA World Cup in Brazilië 2014. Ander voorbeeld is de strategisch aangelegde vier km brede Netzarim-corridor dwarsdoor Gaza of de ontbossing rondom de evenaar voor palmolieplantages. Bevolkingsgroepen - al of niet Inheems - vallen uit elkaar, vervreemden, worden zo nodig verdreven of alsnog vernietigd.
Behalve afbreken en ruineren kan het ook om dwingende constructies gaan. Trump’s muur van tussen Mexico en Amerika, het NAVO-hekwerk tussen Polen en Wit Rusland en de bouwkundige opzet van AZC’s en detentiecentra zorgen voor afschrikking en meedogenloze afgrenzingen. Ook geluid kan instrumenteel vijandig worden ingezet. Uit luidsprekers op de grens van beide Korea’s of in India haatdragende Hindutva popmuziek gericht op groepen Moslims. Ruimtelijke suprematie als waarschuwing voor toekomstige dominantie. Beiden voorbeelden illustreren hoe muzikaal geweld ruimte genereert en vervolgens kan ‘bezetten’. Ruimtelijk geweld omvat ook het opzettelijk transformeren van landschappen, zoals de aanleg van fraaie bossen, om doelbewust sporen van historisch geweld te verhullen en collectieve herinneringen te wissen.
Samenvattend: ruimtelijk geweld (‘spatial violence’) verwijst naar (1) direct materiele overheersing binnen een geografisch gebied gevolgd door (2) de blijvende ruimtelijk effecten van een opgelegde architecturale/ landschappelijke orde. Het valt daarmee onder politiek geweld. Het begrip ruimtelijk geweld geeft aan dat zowel grootschalige ingrepen plus bergen van cement en hopen puin, modder en afval ook onschuldig uitziende landschappen bruut geweld soms maskeren.
