Een martelaar is bereid voor zijn of haar politieke of godsdienstige levensbeschouwing op gewelddadige wijze te sterven. De martelaar gebruikt fysiek symbolisch geweld als uiterste wapen tegen ervaren structureel geweld van de staat.
Het verzet van martelaren tegen de vijand van hun geloof of tegen de overmacht van de staat bestaat uit symbolische gebaren. Eigen lijden en ultieme dood worden in de asymmetrische strijd als wapen ingezet. Belangrijke elementen daarbij zijn het script en de regels, het theater en de rol van de omstanders. Niet voor niets moest Christus zijn eigen kruis dragen, zijn eigen executie-instrument.
Martelaren zijn er in alle soorten en maten. Steeds getuigen zij van een heilig geloof in de goede zaak en weigeren zij toe te geven aan onderdrukking. Zo werden ketters in de Middeleeuwen onthoofd, gevierendeeld, geradbraakt of opgehangen.
Andere voorbeelden van martelaren en extreem ritueel geweld zijn Japanse kamikazepiloten en Palestijnse zelfmoordterroristen. Ook een Indiase vrouw die via zelfverbranding hoopt zich te herenigen met haar overleden echtgenoot getuigt soms van een zucht naar een glorieus
