Heterarchie is de verdeling van macht horizontaal over een netwerk van zelfstandig opererende eenheden, in tegenstelling tot een hiërarchie waarbij de macht verticaal verdeeld is.
Heterarchie is tegen een vaste rangorde en vóór wisselend leiderschap. De Europese Unie is een voorbeeld van een heterarchie, waar geen enkel land mag domineren en 'Brussel' als aparte entiteit dat evenmin doet. Politiek gezien bestaat op macroniveau een gelijk speelveld, hoewel op mesoniveau autocratieën zoals Polen en Hongarije kunnen bestaan.
Mondiaal ontstaan ook heterarchieën. China, de VS, Brazilië, India en Rusland zetten de wereldorde onder druk, waardoor deze opschuift van unipolair naar multipolair. Het gezag van organisaties als de VN en de WTO is niet meer vanzelfsprekend. Internationale wetten en universele waarden fragmenteren en er ontstaan nieuwe vormen van machtsuitoefening, vaak pluriverseel en met checks and balances inclusief het gebruik van soft power.
Globalisering maakt territoriale landgrenzen poreuzer, waardoor het wereldwijde politieke landschap steeds fluïder wordt, afhankelijk van context en cultuur. Global governance lijkt ver weg, terwijl bedrijven als Google, Amazon, Apple en Microsoft dwars door politieke netwerken van staten opereren. Bitcoin is van iedereen en bewegingen als Amnesty International, MeToo, terrorisme en cybercrime zijn mondiaal actief. Postkolonialisme en klimaatactivisme werken transnationaal. Er ontstaan heterarchieën op wereldniveau en hiërarchieën op meso- en microniveau, of juist heterarchie op lokaal niveau waardoor macht en gezag op maat kunnen worden ingezet. Denk hierbij aan burgerlijk verzet tegen autocratische leiders.
Tussen heterarchie (horizontaal) en hiërarchie (verticaal) bevindt zich anarchie (overal). De betekenis van heterarchie als richtinggevend concept van machtsuitoefening is daarmee aangegeven.
