Jannes H Mulder

Schrijver op Ensie

Gepubliceerd op 22-04-2025

Asymmetrische oorlog

betekenis & definitie

Asymmetrische oorlog is oorlogsvoering op een evident ongelijk speelveld. De oorlog is asymmetrisch als strijdende partijen onvergelijkbare wapens gebruiken.

In de asymmetrische strijd tegen terrorisme is een kamikaze-drone op weg naar guerrillacommandanten in Afghanistan, Somalië, Pakistan of Jemen. Zij worden vanachter een computerscherm ver buiten het strijdtoneel buitenrechtelijk geëxecuteerd. De persoon achter het scherm bevindt zich in de VS, gedraagt zich als een sluipschutter, ver buiten ieders bereik. Van een afgebakend gelijk speelveld is geen sprake.

Ter vergelijking een traditionele (‘echte’) oorlog. De tegenpartij wordt met militair geweld bestaande uit legers, tanks, vliegdekschepen en raketten binnen een niet te lange periode verslagen en er volgt een vredesakkoord. Voor deze wijze van oorlogsvoering met een redelijk gelijk speelveld bestaan internationale afspraken. Begrippen als proportionaliteit van de ingezette militaire middelen en het ontzien van burgers of non-combattanten vallen daaronder. Verboden zijn overkill en genocide.

Extreem overwicht van fysieke macht is vragen om ‘vals’ gedrag van onderliggende partijen (Hamas, Al-Qaeda, ISIS). Krijgskundige asymmetrie, ook als afschrikking kan niet anders dan tot zelfmoordaanslagen op burgerdoelen leiden. Osama bin Laden’s ultieme antwoord op asymmetrie was daarom de aanslag van 11-9-2001. Hedendaagse oorlog-asymmetrie is vragen om cyberaanvallen en het gebruik van goedkope killer drones.

Asymmetrische gevechtshandelingen ondermijnen het morele gezag aan beide kanten. Het onderscheid tussen combattanten en non-combattanten verdwijnt achter de horizon. Het doel heiligt de middelen steeds vaker en mensenrechten worden over en weer geschonden. Zonder eigen strijders op locatie risicoloos tegenstanders doden is contraproductief. ‘Zij’ hebben de tijd, geavanceerde legers niet. Een asymmetrische strijd tegen een vijand werkt als een boemerang. Extreme militaire dominantie in Afghanistan bleek contraproductief. Idem in het Midden-Oosten. Asymmetrisch geweld en asymmetrische conflicten vragen een meer politieke aanpak.