Het juiste woord

Dr. L. Brouwers (1928)

Gepubliceerd op 20-03-2024

Herinneren

betekenis & definitie

Werkwoord: zich herinneren, iets aan zijn geestesoog voorbij laten gaan, gedenken, geheugen (Zn.), geheugen van iets hebben, geheugenis van iets hebben, aan iem. (iets) gedachtig worden (zijn), zich iets in gedachtenis brengen, iets uit het geheugen opdiepen, iets in zijn herinnering terugroepen, zich voorstellen, zich bezinnen, zich iets te binnen brengen, zijn geheugen pijnigen (op de pijnbank zetten), er op komen.

zich iets in het geheugen prenten, iets in het geheugen hebben (bewaren), iets in zijn binnenbeursje bewaren, geheugen behouden voor iets, iets in geheugenis bewaren, iem. in aandenken houden, onthouden, in het oog houden, in het oor knopen, een knoop in zijn neus leggen, in zijn staart knopen, iets in de gedachten houden, iets in de zak steken, iets in de mouw steken, een knoop in de zakdoek leggen, iets aan de balk schrijven (schilderen), iets met een krijtje aan de balk schrijven, akte nemen van, iets ad notam nemen, nota nemen van iets, denken aan, van buiten leren (kennen), iets uit zijn hoofd leren (kennen, spelen, opzeggen), een kennis bijhouden, inheien, memoreren, iets kennen als het ABC, iets van buiten kennen gelijk de vaderons (Zn.), een stalen geheugen hebben, een geheugen (hoofd) hebben als een ijzeren pot (als een register).

het heugt mij, het gedenkt mij (Zn.), het ligt me zo bij, het is alles net een droom, het speelt mij door het hoofd, in het geheugen liggen, in verse geheugenis zijn, iem. té binnen schieten, in iem. opkomen, iem. voor de geest spelen (zweven), iem. voor de geest schemeren (staan), in de herinnering voortleven, diep in het hart gegrift zijn, iem. bijblijven, iem. beklijven, dat zal hem nog lang gedenken (Zn.), in eeuwige gedachtenis zijn, in zegening blijven, in gezegend aandenken voortleven, dat is aan geen dove gezegd, dat is op geen blauwe steen gevallen, aan iets herinnerd worden, de oude zweep horen klappen.

Adjectief: gedachtig, indachtig.

Naamwoord: herinnering, aandenken, geheugen, geheugenis, heugenis, gedachtenis, aangedachtenis, gedachte, gedenkenis (Zn.), memorie, souvenir, memoires, rappel, reminiscentie, piëteit, gedachtenisviering, geheugenoefening, geheugenwerk, memoriewerk, geheugenkennis, geheugenkraam, gedenkdag, herinneringsdag, gedenkjaar, herinneringsjaar, geheugenleer, geheugenkunst, mnemoniek, mnemoneutiek, mnemotechniek.

herinneringsvermogen, geheugen, memorie, zaakgeheugen, woordgeheugen, naamgeheugen, tijdgeheugen, getalgeheugen, plaatsgeheugen, visueel geheugen, zwak geheugen, klein -, garnalegeheugen, amnesie, gelukkig geheugen, rijk -, verstandig -, mechanisch (werktuiglijk) -.

Bijwoord: bij mensengeheugenis, pro memorie, in memoriam, ad perpetuam memoriam, tot aandenken aan.

Causatief: iem. aan iets herinneren, iem. iets indachtig maken, iets voor (in) het geheugen brengen (oproepen), iets in het geheugen terugroepen, iemands geheugen opfrissen, iemands geheugen te gemoet komen, iets bij iem. wakker maken, iem. iets te binnen roepen, er iem. ophelpen, iem. op iets brengen, iem. op iets ophelpen (Zn.), iets opbrengen (Zn.), ophalen, iets uit de as oprakelen, iets weer opbaggeren, oude koeien uit de sloot halen, de koe bij de staart vatten, slapende honden wakker maken, een oude twist oprakelen, een oud zeer opkrauwen, oude wonden openrijten, een zaak opkrabben, iets opwarmen, memoreren, rappeleren, iets aan de vergetelheid ontrukken, iets vertegenwoordigen.

geschenk tot aandenken, aandenken, gedachtenis, aangedachtenis, gedenkenis, min, relikwie, memorabilia, memento, gedachtenisplaatje, gedenkblad, gedenkboek, gedenkcedel, familieherinnering, familiereliek, herinneringsbeeld, naklank, geheugensteuntje.

gedenkwaardig, memorabel, onvergeetbaar, onvergetelijk, onuitwisbaar.

Spreekwoord: aanzien doet gedenken; lest heugt best; een landman spreekt het liefst van zijn ossen; een oud jager hoort gaarne van de weierij; oude jagers horen de tromp gaarne; een oud voerman (een oud paard) hoort nog gaarne het klappen van de zweep; een oud soldaat toont graag zijn littekens; geen smid zo oud, of hij vraagt nog gaarne naar ijzer en kolen; al wordt de zwarte smid een koninkrijk bevolen, nog zal hij spreken van zijn ijzer en zijn kolen; men moet geen oude koeien uit de sloot (gracht) halen; men moet geen slapende honden wakker maken; maakt geen slapende katten (wolven) wakker; men moet de duivel niet aan de wand schilderen.

< >