Forum - ἀγορά. Het forum bij uitnemendheid te Rome was het forum Romanum, aan den voet van den Capitolijnschen berg gelegen en zich uitstrekkende in Z. O. richting.
Dit forum was het middelpunt van het verkeer; dáár werden de rechtszaken behandeld, dáár waren de wisselkantoren, dáár kon men op gezette tijden van den dag elkander spreken. Tijdens den bloei der stad was dit forum omgeven met groote gebouwen, als: het Vulcanal, den tempel der Concordia, de curia Hostilia, de regia, waar de pontifex maximus woonde, den tempel van Vesta, enz. Men vond er de rostra, de columna rostrata, den gulden mijlpaal, milliarium aureum, standbeelden.
Ten N. hiervan lag het comitium, de plaats, waar oudtijds de curiaatcomitiën werden gehouden (z. a.). Daar het plein op den duur voor het handelsverkeer te klein werd, kwamen er van lieverlede andere marktpleinen (fora venalia) bij: forum boaaium, suarium, piscarium, (h)olitorium (groenmarkt). Bovendien legde Caesar ten N. van het forum Romanum een nieuw plein aan, het f.
Iulium of Caesaris, met een tempel van Venus Genetrix en een beeld van Caesars paard.
In aansluiting hieraan werden door sommige keizers nog andere fora aangelegd, als: het forum Augusti, het f. Vespasiani met den Vredestempel, het f.
Nervae, en vooral het prachtige f. Traiani, met het paard van Traiānus, de grootsche basilica Ulpia er aan grenzende en daarachter de Traianuszuil en de tempel van Traianus.—In de rom. legerplaatsen had men ook een forum naast (later vóór) de veldheerstent, bij de tenten der legaten.—In de provinciën, en ook in Italia, hadden enkele plaatsen, die in het bijzonder als marktplaatsen waren aangelegd (zie hieromtrent vicus no. 3) den naam forum, o. a. Forum Appii, aan de via Appia in de pontijnsche moerassen (Pomptinae paludes), Forum Clodii, in Liguria, aan de kust, ten N.
W. van Luca, Forum Iulii (Fréjus) op de kust van Narbonensis, Forum Hadriani op het eiland der Batavieren.
