Thukydides - Grootste historicus van Athene (ca. 460-ca. 396 v.C.). Hij werd in 424 v.C. met een Atheens leger als strategos naar Chalkidikè gezonden, doch kwam er te laat om Amphipolis te redden van de bezetting door de Spartaan Brasidas. Hiervoor werd hij veroordeeld tot 20 jaar ballingschap. Pas in 404 werd hij teruggeroepen. Waarschijnlijk leefde hij al die tijd in Thrakië, waar zijn familie goudmijnen bezat. Gedurende deze ballingschap schreef Thukydides de Geschiedenis van de Peloponnesische Oorlog. Trouwens, hij was met de uitwerking van zijn plan reeds begonnen bij het uitbreken van de oorlog in 431 v.C. Het werk werd pas na de dood van Thukydides uitgegeven, verdeeld in acht boeken, en bevat de gebeurtenissen tot het jaar 411 v.C. Xenofoon zou het werk voortzetten in zijn Hellenika.
Thukydides beleefde het sofistisch rationalisme in Athene mee. Hierdoor was op zijn opvattingen zoveel invloed uitgeoefend dat hij over de epische geschiedschrijving van Herodotos heen de historiografie beoefenen kon met het doel een objectieve, onpartijdige bemiddelaar van de waarheid te zijn en een logische opvatting en betekenis van de onderlinge afhankelijkheid van de feiten te geven. Zijn werk zou naar eigen opvattingen een bezit van blijvende betekenis zijn: ktèma eis aei. Op buitengewoon objectieve wijze bouwde hij zijn geschiedenis op. Hij kende de mensen en de strategie; hij zocht naar de oorzaken van de feiten en verklaarde ze door aanvaardbare bewijzen te geven. Daarbij zocht hij als eerste naar chronologische beschrijving en dacht daarbij het stelsel van de seizoenen uit. Ook is hij een knap stilist, beter dan Herodotos, bouwt lange en zware episoden, doch zonder soepelheid, maar vol kracht en diepte en opvallende nauwkeurigheid. Daarbij is Thukydides een hoogstaand denker, die, ofschoon hij naar opvatting meer voelde voor een hiërarchisch opgebouwde staat, toch een objectieve beschrijving van een democratische staat gaf.
Hij paste in zijn historiografie het systeem van de redevoeringen toe, hetgeen eigenlijk tot het genre behoorde, zoals de epitheta ornantia in het epos van Homeros. De argumenten ‘pro’ en ‘contra’ worden in de vorm van een rede gegoten, waarin de kern van wat door de betrokken personages werd gezegd, ligt vervat. Hij laat dus de personen zelf aan het woord, in plaats van als redenaar de feiten te beschrijven. Die redevoeringen zijn dikwijls echte meesterwerken in het genre. Vooral is bekend de rede van Perikles, uitgesproken bij de herdenkingsplechtigheid voor de gesneuvelden tijdens het eerste jaar van de Peloponnesische Oorlog.
