Theokritos van Syracusae - Grieks dichter (3e eeuw v.C.). Hij bracht een gedeelte van zijn leven door op Kos en later bij Ptolemaios Philadelphos in Alexandria. Zijn voornaamste gedichten zijn de Eidullia (Idyllen), kleine schilderingen, korte beschrijvingen en scènes uit de wereld van de herders.
Hij schetste hierin het gewone landelijke herdersleven uit zijn geboortestreek, gewoonlijk in dialoogvorm, wedijverende herders, verwikkeld in een of andere liefdesgeschiedenis. Zijn personages zijn echt, niet conventioneel. De gedichten getuigen van het grote talent van Theokritos, er spreekt een warme toon van waarheid uit zijn verzen, vol levendigheid tot in het kleinste detail, ook van de karaktertekening.
De bekendste bewaard gebleven idyllen zijn de Adoniazousai (twee vrouwen brengen een bezoek aan Alexandria en nemen deel aan het Adonisfeest), Thyrsis (een geitenhoeder smeekt om het dodenlied voor Daphnis), Bukoliastai (twee herders bezingen Polyphemos en Galateia), Thalysia (de dichter begeeft zich voor het oogstfeest naar het landgoed van vrienden op Kos), Pharmakeutria (een meisje probeert met allerlei tovermiddelen de geliefde, die haar verlaten heeft, weer aan zich te binden) en Herakliskos (de kleine Herakles wurgt de slangen).
Daarbij zijn nog enkele epigrammen bewaard gebleven doch ze zijn van minder betekenis, want Theokritos is te beschouwen als de schepper van de pastorale dichtkunst. Hij paste zijn taal aan de inhoud aan, doch schreef meestal in het Dorisch dialect.
