(Ned. Valencijn).
Franse stad in het dep. Nord. Het eerst vermeld 771; tijdens de Middeleeuwen de belangrijkste stad van Henegouwen met een bloeiende lakennijverheid. Behoorde vanaf 925 tot het Duitse Rijk; werd onder keizer Otto II ca. 973 een → markgraafschap: kwam 1070 aan Henegouwen; kreeg 1114 stadsrecht: voerde 1290-97 strijd met → Jan n van Avesnes wegens diens inmenging in rechtspraak en bestuur. Van 1561 af belangrijk centrum van het calvinisme; moest zich 24.3.1567 aan de Spanjaarden overgeven; 1572 veroverd door de hugenoten onder Famars en Marquette, maar spoedig heroverd door Don Frederik; 1677 veroverd door Lodewijk XIV en krachtens de Vrede van Nijmegen (1678) aan Frankrijk afgestaan. In de 18e eeuw beroemd om haar kantwerkerij.Litt. Ch.Paillard. Histoire des troubles religieux de Valenciennes 1566—67 (4 dln. 1874-76); Ch.Paillard, Les grands prêches calvinistes de Valenciennes (1877); Ch.Paillard. Le procès de Pierre Brully 1544—45 (1878): E.Delcambre. Les relations de la France avec le Hainaut 1280—97 (1930); H.Lancelin. Histoire de Valenciennes (1933).
