fransch Alsace, lat. Alsatia, een landschap, dal eertijds tot Duitschland behoorde, doch tegenwoordig deel van Frankrijk uitmaakt, heeft eene uitgestrektheid van 170 vierk. mijlen, wordt in het oosten door den Rijn van Baden gescheiden.heefl in bet westen de bergen der Vogesen, en wordt, behalve door den Rijn, besproeid door III (of Eli, vandaar de naam E.), Breusch, Lauter en Saar.
Ten tijde van Cesar werd het bij Germania la gerekend; toen het romeinsche rijk in verval kwam, viel de E. in handen der Alemannen, doch werd reeds in 496 een buit der Franken, die den E. in Noord-gauenZuid-gau indeelden. Van 843 af(nadat de leden van het vermogende geslacht der Etichonen een tijd lang met den rang van hertog over den E. geregeerd hadden) maaktede E. deel uit van het rijk van Lotharius, doch werd door Lotharius II als een afzonderlijk hertogdom aan zijnen zoon Hugo geschonken, en later geregeerd door graven. Ten tijde van keizer Frederik I vormde zich uit de Noord-gau het landschap Neder-E., dat in het geslacht der graven van Werth erfelijk was; uit de Zuid-gau vormde zich het landschap Opper-E., als erfelijk landgraafschap der Etichonische familie. Terwijl later, en tot op den Westfaalschen vrede, het landschap Neder-E. velerlei lotswisselingen onderging, bleef de Opper-E. onder het gezag der Habsburgen, op geringe uitzonderingen na, een gesloten gebied. Van hertog Sigismund af, die 1469 den Opper-E. aan Karel den Stoute van Burgundië verpandde, kwam dit schoone land meeren meerin verval, totdat aartshertog Leopold het, met Tirol en de overige voorlanden,alsafzonderlijke bezitting ontving(l 625); doch na zijnen dood maakten de Franschen er zich meester van, en zijn zoon zag zich bij den Westfaalschen vrede (1648) in de noodzakelijkheid gebracht,den Opper-E. (waarbij door eene diplomatieke vergissing ook het landgraafschap Neder-E. gerekend werd) tegen de geringe schadeloosstelling van 3 millioen francs af te staan aan Frankrijk, welke afstand bij den vrede van Rijswijk (1697) werd bekrachtigd. Als provincie van Frankrijk (bij de oude indeeling van dat land in provinciën) had de E. tot hoofdplaats Straatsburg (dat, even als Ferrette en andere steden, eerst later, na den vrede van Nijmegen, aan Frankrijk was gekomen; Mulhouse behoort pas sedert 1798 aan Frankrijk). Tegenwoordig vormt de E. twee departementen van Frankrijk, nl. dat van den Bovenrijn (Haut-Rhin) en dat van den Benedenrijn (Bas-Rhin).
