Sternutatio, het meestal door een diepe ademhaling vooraf gegaan, snel (als een ontploffing) uitstooten van den adem door den neus of door neus en mond beide. Het N. is een gevolg van een plotselinge samentrekking der uitademingsspieren.
Elke prikkel, die op het neusslijmvlies of op den oogneustak van het vijfde paar hersenzenuwen werkt, kan het N. teweegbrengen. Hiertoe behoort, als onmiddellijk werkend, een vreemd lichaam in de neusholte of opgehoopt slijm of tranenvocht, zooals bij verkoudheid; indirect kan het N. ook teweeggebracht worden door prikkeling van de oogneuszenuw bij het kijken in de zon of door sympathische werking, bij prikkeling der onderbuikzenuwen. Het N. heeft meestal tot doel den prikkel te verwijderen. Waar dit bij de eerste poging niet wordt bereikt, herhaalt zich het N. Men wekt het N. soms kunstmatig op, b.v. bij hoofdpijn, zwaarte in het hoofd, om het slijmvlies van den neus of andere dichtbij gelegen organen tot verhoogde werking aan te zetten. Het bijgeloof van vele volken kent aan het N. een of andere beteekenis toe.
Bij vele volksstammen gelooft men dat bij N. een geest het lichaam verlaat. Vroeger en bij vele volken ook nu nog, wenschte men elkander bij het N. gezondheid toe. Nieskramp komt vooral voor bij hysterie.
