(Schouwen). In 1925 kwamen op Schouwen enige meteorieten terecht.
In tweeërlei opzicht bleek dit bijzonder te zijn: slechts 5 x eerder kwam zoiets in Nederland voor en ook de soort meteoriet bleek zeldzaam.Meteorieten of meteoorstenen zijn vaste lichamen afkomstig uit de ruimte tussen de planeten Mars en Jupiter, die de aarde bereiken na een val door de atmosfeer. Wanneer zo’n brok in onze aardse dampkring komt, wordt het door wrijving met luchtdeeltjes zeer heet en gaat gloeien. Ook laten vloeistofdruppels los die een lichtspoor geven. Het lichtverschijnsel dat we op aarde zien, noemt men een meteoor of vallende ster. In het algemeen verliezen de meteorieten in de dampkring door verdamping hun massa. Slechts resten van grote meteorieten landen op aarde.
Onderscheid wordt gemaakt in ijzermeteorieten die voor 98 Wo uit nikkelijzer bestaan en steenmeteorieten, samengesteld uit diverse soorten mineralen. De ijzermeteorieten hebben een samenstelling die overeenkomst vertoont met de kern van de aarde, de steenmeteorieten met de aardmantel. De eerste zouden afkomstig zijn van de kern van een planetoïde, de laatste van de mantel van zo’n hemellichaam dat uit elkaar spatte en waarvan de resten door de ruimte gingen zwerven. Ook zouden ze even oud als de aarde (4,5 miljard jaar) zijn.
IJzermeteorieten zijn in Nederland nog nooit gevonden. Steenmeteorieten zijn buiten Ellemeet bekend van Dordrecht, Utrecht, Uden en Arnhem.
Ze hebben een dunne zwarte smeltkorst met indeukingen. De meeste zijn opgebouwd uit aaneengevoegde korrels (chondrules) olivijn en/of pyroxeen (magnesiumsilicaten) en worden chondrieten genoemd. Daarnaast zijn er achondrieten zonder deze korrelstructuur. Op vrijdag 28 augustus 1925 om half twaalf kwam met veel geraas in het prunjebevang onder Ellemeet een meteoriet naar beneden, beschreven als ‘een gouden ei met gouden pijl’. In de Zierikzeesche Nieuwsbode van 31 augustus staat dat op een halve meter diepte in het weiland ‘een kogelvormige steen ter grootte van een dubbele mansvuist en van 1 kg zwaarte’ werd gevonden. Ook 1 à 2 km ten noordwesten van deze vindplaats, dus ten noorden van Serooskerke, werd een meteoriet gevonden van ongeveer 0,5 kg maar deze is helaas niet geborgen.
Delen van de meteoriet van Ellemeet bevinden zich thans in het Rijksmuseum van Geologie en Mineralogie te Leiden. Na onderzoek bleek de steen een diogeniet te zijn, een groep van de achondrieten, waarvan er op de gehele aarde slechts 10 bekend zijn. De korst is ongeveer 0,1 mm dik. De tufachtige kern bestaat uit een grondmassa van pyroxeensplinters met enkele olivijnkristallen.
LITERATUUR
Van Calsteren, Meteorieten, 23, 25 en 47. Nieuwkamp, Meteoorsteen van Ellemeet, 625-628.
