Voormalige parochie op Walcheren, oude heerlijkheid; tot 1 juli 1966 gemeente Grijpskerke, nu in de nieuwe gemeente Mariekerke.
Wapen:
Dit wapen komt voor op de wapenkaart van Smallegange (1696) en werd op 31 juli 1817 voor de gemeente bevestigd.
Monumenten:
Het 14e- of 15e-eeuwse kerkgebouw van Hoogelande werd tijdens het beleg van Middelburg (1572-1574) zodanig verwoest, dat slechts de muren van het koor overeind bleven. In 1965 heeft men de ruïne door aanvulling van het muurwerk en bekapping tot een eenvoudige kapel omgevormd. Ook werd een consistoriegebouwtje ingericht. De Stichting Kapel van St.-Maarten organiseert sinds 1973 in kapel en consistorie culturele manifestaties. Voor alle gezindten bestaat de mogelijkheid om in de kapel doop- en huwelijksdiensten te houden; eens in de maand is er een dienst van de C hristengemeenschap.
In de heerlijkheid Hoogelande lagen drie vluchtbergen (→ werf), waarvan er nog één is overgebleven. De heuvel ten westen van de voormalige parochiekerk is in 1956 bij herverkavelingswerkzaamheden afgegraven en voordien oudheidkundig onderzocht.
Rond het kerkhofterrein (met ruïne) lag vóór de herverkaveling een fraaie ringgracht; de situatie is thans gewijzigd.
Geschiedenis:
Het oudste stuk uit het Rijksarchief in Zeeland dateert van 1189 en bevat de toestemming van bisschop Boudewijn van Utrecht om in Hoogelande een parochiekerk te stichten. De kerk, een dochter van de Westmonster te Middelburg, werd gewijd aan St.-Maarten. Na de Reformatie werd het grootste deel van de parochie verenigd met de Hervormde gemeente van Grijpskerke; in 1816 volgde de gemeentelijke indeling bij Grijpskerke.
LITERATUUR
Grijpink, Register op de parochiën. S. Muller, Deindeeling van het bisdom. H. Janse, Kerken en torens. Kunstreisboek. Zelandia Illustrata IV, 665. Trimpe Burger, Vluchtbergen, 144-150. Ab Utrecht Dresselhuis, Hoogelande.
