Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

ORGELBOUW, KERK-

betekenis & definitie

in de periode 1300-1648 komt als een der oudste vermeldingen het orgel van de Onze Lieve Vrouwe Broederschap in Den Bosch ter sprake, gebouwd in 1423 door Anthonie van Elen, een kanunnik van het St. Servaaskapittel te Maastricht, afkomstig uit Elen in Belgisch Limburg.

Hij stierf na 1443.Ook Gerrit Pieterszn Gerritszn, die in 1527 in Haarlem is gestorven, is als orgelbouwer in 's-Hertogenbosch werkzaam geweest. Hij stamde uit een familie van orgelbouwers, die actief was in de 15de en 1 6de eeuw.

Daniël van Distelen heeft eveneens in Den Bosch gewerkt in de jaren 1498-1504.

Anton Mors, gestorven in Antwerpen in 1539, was de stamvader van een Zuidnederlandse organistenfamilie; hij werkte aan een orgel voor Onze Lieve Vrouwe Broederschap in de St. Janskathedraal.

In de Grote Kerk te Breda bevindt zich de oudste orgelkas (1534). Beroemde orgelbouwers uit die tijd zijn: Hendrik en Nicolaas Niehoff, vader (geb. 1561/62) en zoon, beiden uit 's-Hertogenbosch:

Bladel: Ned. herv. kerk, 1808 van J. Geerkens en Zn uit Dordrecht:

Boxtel: R.K. Petrus. 1842 van Smits uit Reek;

Breda: Ned. Herv. Grote of Lieve Vrouwe kerk, 1534-1715-1969: R.K. Begijnhofkerk. 1838; Waalse Kerk. 1761 63 van C. & L. König uit Keulen; Breugel: R.K. Genoveva. 1853 van Vollebregt uit Maassluis. Den Bosch:

Capelle: Ned. Herv. kerk, 1820 van Hirtum uit St. Oedenrode:

Cuijk: R.K. St. Martinus. ± 1750;

Drunen: Ned. Herv. kerk, +/1800 van J. J. Vool uit Amsterdam;

Eersel: R.K. Petrus. 1838 van Hirtum uit St. Oedenrode:

Erp: R.K. Servatius. 1848 van Vollebregt uit Maassluis;

Escharen: R.K. Lambertus, 17e eeuw van Eysdonck uit Oss;

Gassel: R.K. Johannes. 1848 van Smits uit Reek;

Gemert: R.K. St. Jan, 1833-1856;

Grave: Ned. Herv. kerk, + 1806;

's Gravenmoer: Ned. Herv. kerk. 1821 van Verbeek & Srnidt uit Den Bosch en C. van Oeckelen uit Breda;

Halsteren: Ned. Herv. kerk, 1830;

Helmond: R.K. Lambertus. 1771 van Robustelli uit Luik;

's-Hertogenbosch: Ned. Herv. Grote Kerk, 1831: St. Jan 1618 van F. Hocque (kas F. Simons en G.Schlysler); R.K. Catrien, 1849 van Vollebregt;

St. Pieter. 1843 van Smits uit Reek;

Hintham: R.K. Anna, +/1860;

Leende: R.K. Petrus, 1860 van F. B. Lorei uit Mechelen;

Leur: Ned. Herv. Kerk. 1717 van Jac. Zeemans uit Breda:

Macharen: R.K. Petrus, +/1750 van Deventer uit Nijmegen;

Mariahout: R.K. O.L. Wouw. 1866 van Smits uit Reek: Neerloon: R.K. Victor. 1848 van Smits uit Reek:

St. Oedenrode: R.K. Martinus, 1839 van Smits uit Reek;

Oirschot: Ned. Herv. Kerk 1751 van Backer uit Middelburg;

Oisterwijk: Ned. Herv. Kerk. +/1730;

Oosterhout: Ned. Herv. kerk, 1753 van Moreau uit Rotterdam;

Oudenbosch: Ned. Herv, Kerk, 1850 van Knipscheer uit Amsterdam;

Overlangel: R.K. Antonius, 1858 van Smits uit Reek:

Oven: R.K. Servatius. 1848 van Smits uit Reek;

Ravenstein: Ned. Herv. Kerk, 1781 van Meijnemann uit Nijmegen: R.K. Lucia, 1740;

Rosmalen: R.K. Lambertus, 1850 van Smits uit Reek;

Schayk: R.K. Antonius, 1754 van M. van Deventer uit Nijmegen;

't Schijf: R.K. Martinus;

Schijndel: R.K. Servatius. 1853 van Smits uit Reek;

Soerendonk: R.K. St. Jan, 1843 van Vermeulen uit Weert;

Someren: R.K. Lambertus. 1858 van Smits uit Reek;

Sprang: Ned. Herv. kerk. 1728:

Steenbergen: Ned. Herv. Kerk. 1695 van Heiderech uit Den Bosch;

Teeffelen: R.K. St. Benedictus, eind 18e eeuw;

Teteringen: R.K. St. Willibrordus, 1823 van De La Haye uit Antwerpen;

Tilburg: Ned. Herv. Kerk, 1765 van J. H. H. Batz uit Utrecht;

Ulvenhout: R.K. Laurentius, 1803 van Peteghem uit Gent;

Waspik: Ned. Herv. kerk, 1767 van M. de Crane uit Culemborg.

Bron: Frans Jespers, Brabants Orgelbezit.

< >