Encyclopedie van Friesland

Prof. Dr. J.H. Brouwer (1958)

Gepubliceerd op 22-01-2020

PARTIJWEZEN

betekenis & definitie

Voor 1850 is er geen sprake van partijformatie, alleen van gezindheid. Ook na 1848 kan men nog niet dadelijk spreken van partijen.

Eerst in de jaren 70 komt er verandering. In Frl. was de eerste behoorlijk lopende federatie de Fr.

Volkspartij. Deze had echter geen programma.

Als Troelstra 1894 de S.D.A.P. opricht, met een vrij bindend programma, blijft Geert v. d. Zwaag met zijn Vrije Socialisten erbuiten.

Men wil geen binding, alleen sociaal gevoel.De A.R.P. geeft na 1879 iedere afdeling ruime mate van zelfstandigheid. Dit strookt met de Fr. aard. De organisatie van de liberalen is hier dan vrij zwak. De hervormden vinden hun thuis in de Fr. chr.-hist. partij (s Christelijk Historische Groepering). Hieruit groeit 1908 de C.H.U. Als na 1900 de S.D.A.P. hier goed georganiseerd is, verliest ze het specifiek Fr. karakter. Reactie hierop komt in de ] aren 30 met de zgn.Troelstra-beweging.

Na W.O. II is de Antirevolutionaire Partij in Frl. vrij hecht georganiseerd. De P.v.d.A. heeft hier meer een federatief karakter. K.V.P. en C.P.N. zijn ook hechte groepen. Andere partijen lijden een vrij kwijnend bestaan.

< >