Boeren, onder een heer staande, wie zij prestaties schuldig zijn, meestal zowel diensten als geld. In de Lex Frisionum de laagste stand; een deel van hun weergeld valt de heer toe.
In de late M.E. komen nog sporadisch H. voor, maar alleen in de Wouden. Wrsch. is in de hofhelp een rest van horigheidsverhoudingen.
