Nieuwe Groninger Encyclopedie

P. Brood, A.H. Huussen en J. van der Kooi (1999)

Gepubliceerd op 20-09-2021

Reis, samuel victor van der

betekenis & definitie

(Leek 1800 - Nietap 1888)

Drijvende kracht achter de Joodse Gemeente Leek. Hij fungeerde aldaar van 1833 tot 1874 als penningmeester en pamas (bestuurder). Daarnaast dreef hij een manufacturenzaak. Van der Reis stamde uit een familie die sinds het midden van de 18de eeuw in Leek of Nietap woonachtig was. Zijn vader, Victor Philippus van der Reis, was een der oprichters van de Joodse Gemeente in Leek. Samuel Victor ontving gedegen joods onderwijs aan de joodse school in Leek.

Op dertienjarige leeftijd moest hij door omstandigheden gaan werken. Toch was hij in staat om via zelfstudie zijn kennis van de joodse godsdienst en wereldlijke vakken te verdiepen. Zowel met joodse als met niet-joodse notabelen verkeerde hij op voet van gelijkheid. Van der Reis was op zakelijk gebied een ondernemende man. Tot 1850 betrok hij zijn handelswaren veelal uit Amsterdam. In 1851 besloot hij naar Engeland te reizen (waar een dochter woonde) om direct zaken te kunnen doen met fabrikanten in dat land. Van deze reis heeft hij op verzoek van zijn dorpsgenoten een dagboek bijgehouden, dat als een van de weinige egodocumenten van joden uit die tijd bewaard is gebleven.

Lit.: G.J. van Klinken en J.H. de Vey Mestdagh, De joodse gemeenschap in het Groninger Westerkwartier, Peize en Roden (Groningen 1987); G.J. van Klinken, ‘Samuel Victor van der Reis: een pamas tussen orthodoxie en verlichting’, Misjpoge 6 (1993).

< >