Gron.: Noordwòl.
Dorp in de gemeente Bedum aan de Noordwolderweg van Bedum naar Zuidwolde.
De hervormde kerk dateert uit het tweede kwart van de 13de eeuw, met een 14de-eeuws koor. De toren is eveneens 13de-eeuws, aanvankelijk vrijstaand, in 1639 met de kerk verbonden en verhoogd, onder andere met een uivormige spits. Rijk interieur met 17de-eeuwse banken (o.a. verhoogde “'herenbank met wapens Clant-Van Berum) en avondmaalstafel; preekstoel uit 1743. Gebrandschilderd glas stamt uit 1718. Het orgel dateert van circa 1650, mogelijk gemaakt door A. Waelckens en A. de Mare; in 1802 door H.H. Freytag belangrijk vernieuwd.
Bij Noordwolde stonden de heerd Mensema en de borg Thedema, waar onder anderen de Van Berums woonden; beide huizen werden eind 18de, begin 19de eeuw al gereduceerd tot boerenplaatsen.
Anders dan Bedum, Onderdendam en Zuidwolde kwam Noordwolde in 1653 niet aan het Boterdiep te liggen; mede om die reden groeide het niet uit tot een plaats van vergelijkbare omvang.
In de Middeleeuwen Nordawalda.
Lit.: Formsma, Ommelander borgen en steenhuizen, 293-297: P. Jonkman, Herinnering aan Zuidwolde. Noordwolde, Onderdendam (Groningen 1989): R. Sanders, Zuid- en Noordwolde in oude ansichten (Zaltbommel 1986).
