(Kampen 1909 - Haren 1994)
Natuurkundige. Hij studeerde in Utrecht en was van 1930 tot 1938 assistent van L.S. Ornstein, bij wie hij in 1937 promoveerde. Vervolgens werkte hij bij Philips in Eindhoven, waar hij onder meer onderzoek deed naar gasontladingen. Hij kreeg daarna de opdracht bij KEMA te Arnhem een onderzoekslaboratorium op te richten en werd daar het hoofd van de researchafdeling. Zijn organisatorisch talent bleek bij de wederopbouw van kema na WOII.
Vanaf 1950 tot aan zijn emeritaat in 1980 was Brinkman hoogleraar in de experimentele natuurkunde te Groningen als opvolger van D. Koster; tot 1967 was hij tevens directeur van het Natuurkundig Laboratorium. Door zijn vooruitziende blik, zijn capaciteiten als bestuurder en organisator was zijn periode er een van uitbreiding en vernieuwing. Hij nam direct de reorganisatie ter hand van het natuurkundig laboratorium en maakte plannen voor de verbouwing en vergroting van het neogotische gebouw aan de Westersingel. Hij legde de basis voor de ontwikkeling van de moderne fysica in Groningen, zette een veelzijdig onderzoeksprogramma op en wees nieuwe gebieden van onderzoek aan. Als gevolg daarvan werden nieuwe leerstoelen ingesteld.
Brinkman streefde ernaar de beoefening van de natuurkunde aan de RUG op een internationaal niveau te brengen door samen te werken met andere universiteiten maar ook met het bedrijfsleven. Zijn levenswerk is de oprichting van het kernversnellersinstituut (kvi), dat in 1962 officieel in gebruik werd genomen en weldra internationale bekendheid verwierf. Daarvan was hij tot in 1972 de eerste directeur. Mede op initiatief van Brinkman kwam de studierichting Technische Natuurkunde tot stand, waardoor aan de RUG de ingenieurstitel behaald kon worden.
Brinkman was nauw betrokken bij de oprichting van verschillende Nederlandse onderzoeksinstituten. Hij was jarenlang voorzitter van het Koninklijk Natuurkundig Genootschap te Groningen. Ook was hij betrokken bij de oprichting van internationaal belangrijke tijdschriften als Nuclear Physics en Nuclear Instruments and Methods.
Brinkman trad 22 keren op als promotor. Hij was lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. In 1953 huldigde hij als naaste collega F. Zemike toen deze de Nobelprijs had ontvangen.
[Linssen]
Lit.: H. Brinkman, Honderd jaar experimenteel-natuurkundig onderzoek te Groningen (Amsterdam 1980); R.H. Siemssen, ‘Hendrik Brinkman’, KNAW. Levensberichten en herdenkingen 1994 (Amsterdam 1995) 13-16.
