(of Cirksena). Dit Friesch vorstengeslacht heeft groote beteekenis voor de hervorming in de Nederlanden.
Oost-Frieslands kerk wordt de moederkerk der Nederlandsche kerken genoemd. Op St.
Maarten van 1430 onder den Upstalboom werd Edzard Enno’s Sirksena tot hoofd van het Friesch verbond gekozen (zie John d Lasko door H. Dalton bl. 222).
Tot nu hadden de Friesche edelen de Addena’s, Allena’s, Beninga’s, Papinga’s, Ukena’s, thom Broekes en Sirksena’s, elkander bestreden. Nu kwam er een geordende toestand.
Vooral Enno’s achterkleinzoon Edzard II heeft grooten invloed gehad. Hij bereikte bijna zijn doel n.l. heel de Friesche stam rondom zich te vereenigen.
Te Groningen werd hij gehuldigd. De omstandigheden noopten hem zich in Oost-Friesland terug te trekken.
Zijn moeder Thedu, zelf een kleindochter van den beroemden Fokko Ukena, bezielde hem.
Hij maakte van Oost-Friesland het eerste vrije Protestantsche land der wereld en de vluchthaven van alle ballingen.
In 1519 werd in Oost-Friesland reeds openlijk toegestaan „de nye leere” te prediken. Ook de opvolgers van Edzard I bijgenaamd „de Groote” n.l.
Enno II (1528, f 1540), Anna en Johan Edzard II en andere vorsten uit het Sirksena-huis waren voorstanders der Hervorming. Vandaar dat hier vrijheid was voor alle Nederlandsche vluchtelingen om den geloove, vandaar dat wij hier Alasko aan het werk zien en een synode (1571) zien plaatsgrijpen.
Van hier uit werden Bijbels en predikers naar de Nederlanden gezonden.Nog kan men in de stad Emden, die altijd haar typisch Nederlandsch uiterlijk behouden heeft, lezen:
Teder was op Frieslands zoom, Emdens wiege bij den stroom.
Maar als God haar heeft bestraeld, Met syn licht, dat nimmer faelt, Klom sy als Gods stadt omhoogh, Selfs haer vijanden in ’t oogh.
Als een moeder in haer schoot, Borg sy ballingen in noot.
Hollands toevlucht, Brabants schuyl, Afgods ondergang en kuyl, Neerlandsch sleutel, Duitschlands slot, Emden blijft getrou aen God.
Boven de Boltenpoort te Emden stond dit opschrift:
Gods kerke vervolgt, verdreven Heeft Godt hyr troost gegeven.
Wij kunnen gerust zeggen, dat de Sirksena’s, dat Oost-Friesland de middelen in Gods hand zijn geweest om de Hervorming in Nederland te doen zegepralen. De politiek der Oranje’s was later steeds om nauwer verband met OostFriesland te verkrijgen.
De Oost-Friezen voelden zich Friezen en Nederlanders en zelfs prinsen uit het vorstenhuis Sirksena ontvingen hun militaire opvoeding binnen de Republiek. De Staten hadden ook garnizoenen in Oost-Friesche plaats. Het Oost-Friesche rijmpje zegt:
De Duutske taol is wal wat finer Maor Duutskers sund we neet.
In 1808 werd Oost-Friesland met Holland vereenigd en in de toen in Oost-Friesland aangeplakte proclamatie staat: „De vereeniging kan geen andere dan gelukkige gevolgen voor u hebben. De geografische ligging van uw land, dat aan het koninkrijk Holland grenst, de overeenstemming in zeden en belangen, die een noodzakelijk gevolg daarvan is, maken u gemakkelijk met de Hollanders tot één en hetzelfde volk. De koning verlangt niets van u dan dat gij weer Hollanders zijt.” Tot midden in de 19e eeuw studeerden de Oost-Friezen te Groningen, totdat Pruisen het verbood. De Sirksena’s waren Friezen en Nederlanders, maar ondanks hen werd Oost-Friesland een onderdeel van Pruisen en Duitschland.
