Claude Henri de Rouvroy, graaf de Saint-Simon, werd op 17 October 1760 te Parijs geboren uit een der aanzienlijkste en oudste geslachten der Fransche monarchie. Reeds in zijn jeugd openbaart zich zijn eigenaardig karakter, de zucht naar groote daden, de ongebreidelde fantasie, die op het latere leven en werken van Saint-Simon een zoo scherpgesneden stempel drukken.
Een zijner leermeesters is d’Alembert, de bekende Fransche encyclopaedist. Als oudste zoon is Saint-Simon bestemd voor de militaire loopbaan.
Tijdens Frankrijks deelname aan den Amerikaanschen Vrijheidsoorlog (1778—1783) strijdt hij mede in het leger van Washington. Na zijn terugkeer neemt hij ontslag uit den dienst.
Op zijn reizen door Europa ontwerpt hij allerlei fantastische plannen, bijv. een project tot doorgraving van de landengte van Panama. Het uitbreken der Fransche revolutie roept hem terug.
Weinig komt hij echter daarbij op den voorgrond. Het zuiver destructieve en negatieve optreden der revolutionaire leiders keurt hij af.
Door zijn speculatiën in nationale goederen te samen met zijn vriend graaf von Redern wint hij een groot vermogen, dat evenwel spoedig is verdwenen. In 1803 verschijnt zijn eerste werk: Lettres d’un habitant de Genève à ses contemporains.
In groote armoede, onderhouden door zijn vrienden, schrijft hij in den loop der volgende jaren tal van werken, ontwerpt hij grootsche plannen voor een nieuw Europa, herrezen uit den woeligen strijd, waaronder het in die jaren gebukt gaat.
Door gebrek en ellende komt hij in 1823 tot een zelfmoordpoging.
Hij sterft op 22 Mei 1825 te Parijs. Bekend is zijn L’Organisateur en vooral zijn Nouveau Christianisme.
In het laatste ontwikkelt hij een eeredienst van den arbeid, ter vervanging van het oude Christendom, als grondslag voor een geheel nieuwe maatschappijinrichting. Saint-Simon is een dervoorloopers van het socialisme, een vertegenwoordiger van het zgn. utopistisch socialisme.
Zijn volgelingen, waarvan o.a. Auguste Thierry en Enfantin de voornaamste zijn, vormden de Saint-Simonistische school.
Bij groote piëteit voor den meester weken zij echter in leer en levenswandel sterk van zijn denkbeelden af.
