is geestelijk goed tot wereldlijk maken. Om in den grooten financieelen nood te voorzien, deed in het eerste jaar der Fransche Revolutie (1789) Talleyrand in de vergadering der Constituante aan de geestelijkheid het voorstel om het grondbezit der RoomschCatholieke kerk af te staan aan de Natie.
De weigering der geestelijkheid lokte heftige debatten uit, de vergadering verklaarde ten slotte dat de geestelijkheid geen eigenaar, slechts bewaarder van de kerkelijke goederen was. Ze waren ten behoeve van den godsdienst gegeven, ten minste onder dit voorwendsel; daar nu de godsdienst een „service public” was, kon de wet de middelen om er in te voorzien ook op een geheel andere manier regelen.
De bezittingen der Roomsch-Catholieke kerk, ter waarde van milliarden, werden November—December 1789 aan haar op deze wederrechtelijke wijze ontnomen. In 1802 werd bij den vrede van Luneville definitief de linker-Rijnoever afgestaan aan Frankrijk.
De vorsten op den rechter-oever moesten schadeloos gesteld worden; het revolutionaire Frankrijk wees op de geestelijke goederen in Duitschland. Deze saecularisaties werden na Napoleons val bestendigd: het Weener congres herstelde geen enkelen Kerkvorst in zijn vroeger territoriaal bezit.
Pruisen verkreeg nagenoeg al het gebied der drie geestelijke keurvorsten. Alleen de Paus werd weer in den kerkelijken staat hersteld; en eerst in 1859 werd een groot gedeelte ervan hem ontnomen, waarop in 1870 met de bezetting van Rome door Victor Emanuel, die op deze wijze de eenheid van Italië tot stand bracht, de saecularisatie volgde, die het Pauselijk gebied tot de stadswijk van het Vaticaan terug bracht.
Saecularisatie is ook te noemen de handelwijze der Fransche regeering, die in 1905 en 1906 onder leiding van Briand en Viviani een scheiding van kerk en staat forceerden, waarbij de eerste van den eigendom der kerkgebouwen werd beroofd, hoewel haar ’t gebruik gelaten werd. ’t Spreekt van zelf, dat voor deze saecularisaties als revolutionair strijdmiddel de rechtsgrond zoek is, reden, waarom Groen b.v. de gebeurtenissen in Italië van 1860 en 1870 landroof noemde.
