(1820—1904). De eerste zendeling van „de Doopsgezinde Vereeniging ter bevordering der Evangelie-verbreidingindeNederlandsch Oost-indische bezittingen”.
Was meer dan een halve eeuw ijverig werkzaam op Java, zonder één enkelen keer met verlof naar patria te gaan. In 1851 uitgezonden, vestigde hij zich te Japara (Midden-Java ten Noorden), waar hij jarenlang, vooral in bond met N.
D. Schuurmans, de zending diende, het vertrouwen der bevolking won en een vrij talrijke gemeente bijeen vergaderde.
Zijn meeningsverschil met Ibrahim Toenggoeng Woeloeng, die voor een „Javaansch Christendom” ijverde en veie volgelingen had (in menigerlei trek een soortgelijke figuur als Sadrach later op Midden-Java), leidde tot een breuk, wat weer tengevolge had dat Jansz’ zendingswerk niet die vruchten gaf, die men oorspronkelijk er van had mogen verwachten. Over „Landontginning en Evangelisatie op Java” schreef hij wel een belangrijke brochure, maar zijn oudste zoon, die hem opvolgde, P.
A. Jansz, bracht toch deze methode eerst in toepassing, en stichtte de kolonie Mergaredja, d. i. de weg tot geluk. — Behalve als zendeling is P.
Jansz bekend als mvanicus ; verschillende geschriften leggen daarvan getuigenis af; wij noemen er een paar: Kleine Javaansche spraakkunst, 1871; Verzameling van spreekwijzen en eenige gesprekken tot oefening in de Javaansche taal, behoorende bij de Kleine Javaansche spraakkunst, 1872, (van beide boekjes verschenen een 2e, 3e en 4e druk in 1893); Javaansch-Nederlandsch Woordenboek met Latijnsche letter, 1876 (hiervan werd een tweede verbeterde en veel vermeerderde uitgave bewerkt en voortgezet door P. A.
Jansz 1913); ook nog een Nederlandsch-Javaansch Woordenboek, 1877 (in 1892 verscheen van beide werken een 4e druk).Op menig ander gebied toonde P. Jansz zich ook een man van beteekenis; zoo is vooral op zijn initiatief in 1882 de Nederlandsch-Indische Zendingsbond opgericht.
Doch zijn bijzondere verdienste heeft hij als Bijbelvertaler. Om dat in opdracht van het Britsch en Buitenlandsch Bijbelgenootschap aanvaarde werk, zoo gewichtig óók voor de zending, n.l. den Bijbel in het Javaansch te vertalen, naar behooren te kunnen verrichten, ging hij omstreeks 1887 te Solo wonen; zes jaren aaneen heeft hij onverdroten gearbeid tot hij den Javaanschen Bijbel gereed had.
Als rustend-zendeling sleet hij eenige jaren te Pati; December 1902 ging hij inwonen bij zijn jongste dochteren schoonzoon (zendeling Fast) te Kajoe Apoe bij Koedoes, waar hij den 6en Juni op 83-jarigen leeftijd overleed.
De Locomotief van 16 Juni 1904 gaf een „In Memoriam”, waarin deze betuiging voorkwam : „De naam van P. Jansz zal in de zendingsgeschiedenis van Java onvergetelijk zijn. Moge ons Indië nog menig man geschonken worden, die vol ijver en onvermoeid voor het geestelijk en stoffelijk welzijn van den Inlander zijn leven opoffert, zooals hij heeft gedaan”.
