Men moet onderscheid maken tusschen:
a. De natuurgeneeswijze op zich zelf, waaronder we dan verstaan de z.g.n. fysische therapie, die van allerlei fysische middelen gebruik maakt, tegenwoordig een ruime plaats inneemt in de officieele geneeskunde en in allerlei ziekenhuizen, klinieken en sanatoria wordt toegepast. Daartoe rekenen we: het voorschrijven van dieetkuren, massage, heilgymnastiek, en de behandeling met water, lucht en licht.
b. Een bepaalde beweging, vooral in Duitschland in de vorige eeuw ontstaan, die propaganda maakte voor genoemde fysische therapie in een tijd, dat deze door de officieele geneeskunst wel wat veronachtzaamd werd — en daarmee een goed werk deed —; maar die ook zich fel kantte tegen alle pogingen om zieken te genezen door medicijnen of operaties — en daardoor zeer eenzijdig werd en veel kwaad stichtte.
Als eerste voorvechters dier beweging zijn te noemen pastoor Kneip uit Wörishofen, die bekend is door zijn koud-waterbehandeling (Kneipkuur); Lahman, de stichter van de zeer bekende inrichting „Weiser Hirsch” bij Dresden; en F. E. Bilz, de eigenaar der Naturheilanstalt te Dresden-Radebeul. Deze laatste, wiens motto het is: Water doet het wel is waar, maar hooger staat de lucht en ’t hoogst het licht, heeft een zeer dik boek geschreven over de natuurgeneeskunde. Daarin schrijft hij o.a.: „de aanhangers der natuurgeneeswijze hebben de natuur met haar genezende kracht tot gids gekozen, tegenover de doktoren der officieele geneeskunde, die zich laten leiden door het gif met zijn verwoestend karakter; de officieele geneeskunde kent niet de genezende kracht, die in ons lichaam schuilt.” Dit is geheel onjuist. De officieele geneeskunde erkent volgaarne, dat „de natuur geneest”, dat de medicus daarbij dikwijls alleen een behulpzame hand kan bieden.
Deze beweging vormt een groot gevaar, al zijn er natuurlijk tal van lijders door de door haar gepropageerde methode genezen, en wel:
door de wonderlijke fantasieën van tal van voorvechters der natuurgeneeswijze over het wezen der ziekte, waarbij ontkend wordt de rol die bacteriën spelen en het gevaar voor besmetting;
en door hare eenzijdigheid; alle behandeling met medicijnen en elke operatie wordt afgeraden. Wanneer een voorstander dezer beweging een patiënt met borstkanker wil genezen met water, licht en lucht, dan laat hij den goeden tijd voor een operatie voorbijgaan en heeft den dood van de patiënt op zijn geweten.
De officieele geneeskunde versmaadt de aanwending van allerlei fysische middelen, licht, lucht, water, warmte, koude, electriciteit enz. volstrekt niet. Dit heeft zij nooit gedaan, al zijn er tijden geweest, waarin de meeste geneesheeren niets beters wisten te doen dan hun patiënten ellenlange recepten voor te schrijven. Zoo stond de waterbehandeling in de eerste eeuw na Chr. bij den arts Asklepiades en zijn tijdgenooten te Rome reeds in hoog aanzien; en waren licht- en luchtbaden in vroegere tijden ook niet onbekend. Tegenwoordig heeft men tal van inrichtingen voor natuurgeneeswijze, waar bekwame geneesheeren de leiding hebben, die er voor waken, dat daar alleen die patiënten worden opgenomen en behandeld, voor wie deze geneeswijze heilzaam kan zijn, en dus patiënten met een besmettelijke ziekte en die in een ziekenhuis ter chirurgische of interne behandeling thuis behooren, worden geweerd.