beteekent eigenlijk maat, regel voor het afleiden van een wettelijke bepaling (halacha) uit de Schrift en beantwoordt aan ’t Hebreeuwsche mp (middah). Het boek, als Mechilta bekend, is een, meest halachische, Midrasch op een deel van Exodus, en wel Exodus 12 : 1—23 : 19, 31 : 12-17, 35: 1-3.
Het wordt genoemd naar Rabbi Ismaël ben Elisa, niet omdat deze het geheel zou samengesteld hebben, maar wijl deze geleerde, die in ’t begin der 2e eeuw leefde, in dit werk zeventig maal met name als auteur van verklaringen wordt genoemd.Het werk is ingedeeld in 9 Massechtoth (tractaten). Het is moeilijk den juisten tekst vast te stellen, temeer, waar eeuwenlang de erin verzamelde verklaringen mondeling overgeleverd zijn. Een zekere vastlegging van den tekst kwam er eerst door de eerste uitgaven in druk. De editio princeps van Constantinopel (1515) en die van Venetië (1545) leveren ook nog wezenlijke verschillen op.
Niettemin is de Mechilta voor de kennis van Joodsche Schriftverklaring zeer belangrijk, wijl zij verklaringen bevat, die reeds in het eerste kwartaal der tweede eeuw verzameld werden, en wier ontstaan dus nog verder teruggaat. Zoo bevat o.a. de Mechilta op Exodus 22:20 de oudste bekende plaats der rabbinische literatuur, waar over de godvruchtige heidenen gehandeld wordt.
Ugolinus heeft in de 18e eeuw een Latijnsche vertaling ervan gegeven. Voor ’t eerst is het in ’t Duitsch vertaald, met aanteekeningen voorzien, door J. Winter en A. Wünsche, in 1909.
Behalve dit als dé Mechilta aangeduide boek zijn er nog twee andere werken, die ook wel met den naam Mechilta genoemd worden, en die slechts door uittreksels in latere Midraschwerken bekend zijn, n.l. eene Mechilta van R. Simon ben Jochai op Exodus (volgens Winter en Wünsche een gereconstrueerde halachische Midrasch van Rabbi Akiba, uit de tweede eeuw, op Exodus) en een Midrasch op Deuteronomium, die door D. Hoffmann, wegens zijn verwantschap met de Mechilta, aangeduid is als Mechilta op Deuteronomium.
Voor literatuur, zie: Schürer, Geschichte des Jüdischen Volkes,4 I, p. 138—140, L. Zunz, Die Gottesdienstlichen Vorträge der Juden, 2e druk, p. 51, J. Winter und A. Wünsche: Mechilta. Ein tannaitischer Midrasch zu Exodus. Erstmalig ins Deutsche übersetzt und erläutert, Leipzig 1909, en de daar op pag XVII opgegeven bronnen.
