of Guy Bray is waarschijnlijk in het jaar 1522 te Mons (Bergen) in Henegouwen geboren, als zoon van Jean de Bres, een blauwschilder. Zijn moeder was in die dagen nog een trouwe dochter van de Roomsche kerk.
Guy koos ’t vak van glasschilderen. Dank zij ’t lezen van Evangelische boeken brak hij met de Roomsche kerk en wel tusschen zijn 18de en 25ste levensjaar.
In 1548 bevond hij zich nog te Mons, maar weldra vluchtte hij voor geloofsvervolging naar Engeland, waar hij met à Lasco, Micron, Datheen, Utenhove, e. a. kennis maakte en een geregeld gemeenteleven leerde kennen. In 1552 trad hij in de Zuidelijke Nederlanden zelf als rondtrekkend prediker op met Rijsel als hoofdplaats. „Sijn eerste beginselen waren simpele vermaninghen”.
Te Rijsel bloeide de kruisgemeente onder zijn ijverige en nauwgezette leiding. Hier schreef hij zijn eerste werk Le Baston de la Foy Crestienne (1555 te Lyon uitgegeven).
Spoedig daarna vluchtte hij voor nieuwe vervolgingen naar Frankfort a/M., waar hij zeer waarschijnlijk ook Calvijn heeft ontmoet. Van Frankfort vertrok hij naar Zwitserland (einde 1556 of begin 1557), waar hij te Lausanne en te Genève zijn studiën voortzette en aanvulde.
In 1559 is hij weer op vaderlandschen bodem, huwt er met Catherine Ramon en preekt in NoordFrankrijk, te Rijsel (hier voor een talrijk gehoor) en te Doornik. In den nacht van 1 op 2 November 1561 wierp hij zijn Confession de foy over den muur van het kasteel te Doornik, waar juist Spanje’s koning vertoefde.
Sedert werd hij ’t voorwerp van vele nasporingen, maar de Bres vluchtte opnieuw naar Frankrijk.
De bij de vlucht achtergelaten documenten werden op last der regeering verbrand.
Zelfs werd hij verbannen verklaard en zijn beeltenis verbrand. In Frankrijk toefde hij nu van December 1561 tot Juli 1566 en was o. a. te Dieppe, Amiens, Montdidier en in Sédan (1565).
Hier leert men hem kennen als zeer gematigd, niet afkeerig van een mogelijke vereeniging tusschen Calvinisten en Martinisten (Lutherschen). In 1565 verscheen van zijn hand een grondig werk tegen de Anabaptisten.
Allengs werd hij een hoogst belangrijke persoon, die met Prins Willem van Oranje confereerde en grooten invloed uitoefende. Te Valenciennes begeerde men zijn komst, waar Peregrin de la Grange reeds met grooten zegen predikte.
Weldra waren zij de meesters van de stad. Na den beeldenstorm traden zij in twee der leeggeplunderde kerken op.
Op 14 December 1566 werd Valenciennes bij plakkaat van rebellie beschuldigd, waarop een beleg volgde, ’t welk na een belegering van drie maanden eindigde met overgave. De predikanten, eerst ontsnapt, werden gegrepen en op 16 April geboeid binnen Valenciennes geleid.
In den nacht van 30 op 31 Mei werden beide predikanten, na blijmoedig getuigen, opgehangen (1567).Van zijn hand is ook nog La racine, source et fondement des Anabaptistes. Voor zijn geloofsbelijdenis zie men ’t artikel: Confessio Belgica. De Bres was een man van hooge statuur, met een bleek gelaat, een vrij mager en lang gezicht, hooge schouders en een baard. Hij studeerde veel, was in ’t bezit van een groot aantal werken der Hervormers, voerde een uitgebreide correspondentie en nam al meer een vooraanstaande plaats in de Gereformeerde kerken in. Rusteloos arbeidend, voor geen gevaar terugdeinzend, heeft hij zich buitengewoon verdienstelijk gemaakt voor de uitbreiding der Reformatie in de Zuidelijke Nederlanden en in het tegenwoordige Noorden van Frankrijk.
