of ordalia. Daaronder verstond men in de Middeleeuwen die handelingen, waardoor een bijzondere goddelijke uitspraak kon geschieden.
Door zulk een onmiddellijke goddelijke uitspraak werd dan, naar men meende, een zaak beslecht. Zoo bestonden1. het tweegevecht. Daaraan mochten slechts vrije mannen deelnemen. Grijsaards, kinderen en geestelijken konden een plaatsvervanger stellen.
2. De vuurproef. De bloote hand moest een tijdlang in het vuur gehouden worden of een gloeiend ijzer in de bloote hand negen schreden gedragen worden.
3. De kruisproef. Aanklager en aangeklaagde moesten de armen uitstrekken bij het altaar. Wie het eerst de armen liet zakken, was schuldig.
4. De kokend-waterproef. Iemand moest een ring of steen met ontblooten arm uit een ketel, gevuld met kokend water, halen.
5. De avondmaalsproef. Deze werd bij geestelijken toegepast. Wie dan na het nemen van de hostie spoedig stierf, was schuldig. Men gevoelde er niets van, dat men op die manier God verzocht. Slechts enkelen veroordeelden deze ordalia. Karel de Groote verdedigde ze, maar Agobard van Lyon veroordeelde ze als godonteerend bijgeloof.
