Christelijke encyclopedie

F.W. Grosheide (1926)

Gepubliceerd op 29-12-2019

Dies irae

betekenis & definitie

Dit zijn de eerste woorden van een der beroemde sequenzen uit den tijd der Middeleeuwen. Dit lied werd gezongen op het feest „Allerzielen”, maar tegenwoordig wordt het behalve op dezen feestdag ook aangeheven in Rome’s kerk op andere dagen, vooral bij gelegenheid van rouwplechtigheden.

In 19 trocheische strofen, die elk in 3 verzen ingedeeld zijn, schildert de dichter in aangrijpende taal de verschrikking van den jongsten dag in aansluiting aan Zefanja 1:14—18, het geluid van de bazuin des gerichts, welke de dooden uit hun graven oproept en het optreden van den almachtigen Rechter voor Wien allen moeten verschijnen. Bij de 8ste strofe richt zich de dichter bij het gevoel zijner zonde tot den Rechter, die toch ook Verlosser is en smeekt Hem bij de liefde en de barmhartigheid, welke Hij eens op aarde openbaarde, om in den grooten dag des gerichts toch ook genade te bewijzen.

Dit beroemde gedicht is zeker niet op de Heilige Schrift gegrond, welke ons leert, dat er een tijd des welbehagens is in dit leven; dat er redding en verlossing aangeboden wordt, zoolang wij hier beneden zijn. Het is echter een zeer geliefd lied in Rome’s kerk.Als vervaardiger wordt genoemd Thomas van Celano, die in het jaar 1222 custos was van de kloosters in Mainz, Worms en Keulen, in 1249 in opdracht van paus Gregorius IX de eerste Biografie van de heiligen zijner orde schreef en die in 1255 stierf. Voor deze beroemde sequenz werden verschillende melodieën vervaardigd o.a. die van Palestrina, Durante, Pergolese, Haydn, Vogler, Winter, Cherubini, Neukomm en bijzonder door Mozart. Dikwerf heeft men beproefd het lied uit het Latijn te vertalen. De oudste vertalingen zijn die van Freder in 1590 en van Ringwaldt in 1591. In den nieuweren tijd beproefden Herder, Schlegel, Klaus Harms, Bunsen en A. Knapp een vertaling te leveren, maar men kan de schitterende taal en metriek van het oorspronkelijke niet weergeven.

< >