Scherven brengen geluk, maar een gebroken spiegel betekent een hele hoop narigheid - zeven j aren lang. Weliswaar is logica geen sterke kant van het volksgeloof, maar in dit geval ligt er een begrijpelijke motivering aan ten grondslag.
Potten, schalen en schotels die in vroegere tijden als drager van de offerande hadden gediend, mochten geen tweede keer gebruikt worden. Deze werden kapotgeslagen en de scherven maakten deel uit van de offergave. Het geluid van brekend aardewerk ervoer men als welkom bijeffect, want het verdreef de boze geesten. De polteravondrituelen (het servies vol wellust kapotsmijten) of het dopen van een schip bij de tewaterlating (een fles champagne kapotslaan tegen de boeg, blijft de fles heel, dan is dat een slecht voorteken) getuigen nog van bovenstaande.Maar bij een spiegel liggen de zaken anders. Mensen uit vorige eeuwen zagen in het spiegelbeeld hun ziel; als de spiegel brak, dan brak ook de ziel. Vanzelfsprekend ging men voorzichtig met deze fascinerende maar griezelige voorwerpen om, en als er dan een barst in sprong, dan waren de angst en schrik groot.
Nog voordat men ooit van spiegels gehoord had, gaf het spiegelbeeld dat de homo sapiens in meren en waterpartijen aanschouwde aanleiding tot sinistere verklaringen en ondoorgrondelijke meditaties.
Narcissus wees de liefde van de nimf Echo af, waarop de Goden hem verliefd deden worden op zijn eigen spiegelbeeld in het water van een bron. Uit bewondering boog hij zich zo ver voorover dat hij in het water viel en verdronk.
In de vroegere Middellandse-Zeecultuur kende men metalen spiegels. De eerste glazen spiegel was volgens Plinius een uitvinding afkomstig uit Sidon, de oude Fenicische havenstad. Toen er tijdens de late Middeleeuwen spiegels naar Noordwest-Europa werden verscheept, maakten ze op onze voorvaderen zo’n indruk, dat ze terstond een belangrijke rol gingen spelen in waarzeggerij en magie. Maar ook waren ze geliefd bij wetenschappelijke experimenten of als toverspiegel vanwege de bedrieglijke effecten.
Spiegels werden veel gebruikt als amulet, omdat ze tegen het boze oog zouden helpen en slangen, monsters, heksen en spoken ervoor op de vlucht sloegen. Vampieren waren te herkennen aan het ontbreken van een spiegelbeeld. Plattelandsbewoners hielden de naderende onweerswolken een spiegel voor om ze te verdrijven.
Was er een sterfgeval in het huis, dan werden alle spiegels verhangen, ten eerste omdat men geloofde dat de aanblik van zijn spiegelbeeld de dode zou overhalen nog wat te blijven en op de tweede plaats omdat men ervan overtuigd was dat na de spiegeling van de dode er spoedig weer een sterfgeval te betreuren zou zijn.
In talrijke landen werden er - als bewijs voor het gevaar van spiegels verboden uitgevaardigd die het kijken in spiegels moesten tegengaan.
Het ging in eerste instantie om kinderen. Ze zouden ervan gaan stotteren en scheel kijken; bovendien zouden ze domheid en ijdelheid desondanks nog wel vaker op hun pad tegenkomen.
Een spiegel als geschenk aanbieden was ontoelaatbaar, omdat daardoor de liefde in gevaar gebracht werd; alleen al het zitten onder een spiegel bracht ongeluk.
→Afweertoverij, → Amulet.
