Agrarisch Encyclopedie

Veerman (1954)

Gepubliceerd op 17-11-2021

Parasiet

betekenis & definitie

Organisme, dat op of in een ander organisme leeft en daaraan zijn voedsel onttrekt. Hot organisme, waarop de p. zich vestigt, heet de gastheer ol wanneer het een plant is ook waard- of voedsterplant.

Veroorzaakt een p. een afwijking in de gastheer, waaronder deze lijdt, dan wordt de p. ziekteverwekkend of pathogeen genoemd. Een parasitaire ziekte is een ziekte, die door een p. wordt teweeggebracht in tegenstelling tot niet-parasitaire ziekten, die een gevolg zijn van chem. of physische invloeden (b.v. gebreksziekten ). De meeste p. zijn direct of indirect schadelijk voor de mens, omdat zij hem, zijn huisdieren en zijn cultuurgewassen belagen. Sommige zijn evenwel nuttig, omdat zij op schadelijke organismen parasiteren (hyperp.). Men maakt in de plantk. een onderscheid tussen obligate p. en facultatieve p. De eerste maken hun gehele ontwikkeling door op levende planten en kunnen niet op een dode of kunstmatige voedingsbodem leven.

Facultatieve p. leven gewoonlijk als saprophyten, maar kunnen een deel van hun leven op de levende plant doorbrengen. Het zijn dus geen echte p. Tol de eerste groep behoren o.a. de roestzwammen, de echte meeldauwzwammen, vele parasitaire aaltjes en enige andere organismen; tot de tweede groep behoren organismen, die b.v. onder bijzondere omstandigheden een sterk verzwakte plant of een rijpe vrucht aantasten.Daarnaast onderscheidt men nog facultatieve saprophyten; dat zijn echte p., die slechts onder zeer bijzondere omstandigheden saprophytisch kunnen leven.

in de dierk. onderscheidt men ectoparasieten, die op het lichaam, dus aan de oppervlakte van de huid, leven zoals luizen, vlooien en teken en endoparasieten, die zich in het lichaam van de gastheer ophouden. Tot deze laatste behoren o.a. de talloze soorten maag- en darmwormen, longwormen, bloedparasieten enz.

Ook in de plantk. gebruikt men de termen ecto- en endoparasiet wel iz. ook Halfparasiet).

< >