Valeriae (leges) de provocatione - (leges) de provocatione. Het verdient opmerking, dat er drie wetten hierover bestaan van drie verschillende Valerii.
De eerste (509) stelde wel het ius provocationis ad populum in, doch bevatte geen voldoende strafbepaling tegen schending daarvan. De tweede (lex Horatia Valeria, 449) verbood voor het vervolg ooit weder eenig nieuw ambt zonder provocatio in het leven te roepen.
De derde (300) van den consul M. Valerius Corvus onderwierp misschien den dictator aan de provocatio.
De eerste wet is apocryph, daar er toen geen Valerius consul geweest is, maar ze heeft bestaan vóór de lex Aternia Tarpeia van 454. V. s. bestond de provocatio reeds in den koningstijd, en benoemde daarom de koning, om zich niet aan de vernedering bloot te stellen, dat zijn uitspraak door het volk werd vernietigd, voor elke kapitaalzaak afzonderlijk twee mannen, qui de perduellione iudicarent (II viri perduellionis).
V.a. is de provocatio eerst ingesteld door de wet van Valerius Corvus, en zijn beide vorige wetten, evenals de lex Aternia Tarpeia, verzonnen.
