Puteoli - Πουτέολοι, vroeger Dicaearchia geheeten, haven van Cumae, in 528 aan de golf van Cumae (golf v. Napels) door inwoners van Samos gesticht, welke golf later ook wel sinus Puteolānus werd genoemd. De stad kwam in 421 in handen der Samnieten, in 318 (v. a. in 338) werd ze romeinsch.
In 194 werd ze rom. kolonie en kreeg haren naam naar de minerale bronnen in den omtrek, hetzij dan van putēre wegens den stank der zwavelbronnen, hetzij van puteal. Een inzee uitgebouwde dam vormde eene ruime haven terwijl de kust met prachtige villa’s was bebouwd. Cicero had hier een landgoed, zijn Puteolānum, waar hij zijne Quaestiones academicae schreef, ook Lucullus had hier eene villa en keizer Hadriānus werd er begraven. In 410 na C. werd
P. door Alarik verwoest, in 455 door den Vandaal Genserik, in 545 door de Gothen onder Totilas, doch telkens werd het herbouwd en heet thans Pozzuoli.
