Ensie 1949

Redacie Cornelis Jakob van der Klaauw, Herman Johannes Lam, George Lignac (1947)

Gepubliceerd op 10-07-2019

De heelkunde der bloedvaten

betekenis & definitie

Een verwonding van de grote slagaderen in de hals, de borst of de buik is bijna altijd dodelijk, zeker in oorlogstijd, waar onmiddellijke hulp niet mogelijk is. Alleen bij de verwondingen van de slagaderen der ledematen kan het leven meestal gered worden, zij het dan ook vaak met opoffering van het getroffen lid.

Men beheerst de bloeding door het getroffen bloedvat te onderbinden; onder gunstige omstandigheden is bij een grote slagader een hechting van de scheur mogelijk.Kleine verwondingen door een geweerkogel of een granaatsplintertje kunnen in de diepte de wand van een slagader beschadigen. Er ontstaat een bloeding rondom het bloedvat, die op den duur wordt afgekapseld, zodat er zich tenslotte een bindweefselzak rondom de slagader vormt, die met de slagader in verbinding staat en dus met deze mee pulseert. Dit heet een aneurysma spurium. Een dergelijke bloedzak betekent een gevaar. De behandeling bestaat uit het wegnemen van de zak met het zieke, aangrenzende gedeelte van de slagader, w'aarna men tracht de bloedsomloop weer te herstellen door de beide uiteinden van het bloedvat aan elkaar te hechten, of als dit niet meer mogelijk is, door een gedeelte van een ader tussen de beide uiteinden der slagader in te schakelen {bloedvattransplantatie). Lukt het niet de samenhang van de twee gedeelten van het bloedvat te herstellen, dan moet men ze onderbinden en hopen, dat er na de verwonding voldoende collaterale circulatie ontstaan is om het lid in leven te houden). Ook de naast de slagader gelegen ader kan mee getroffen zijn (aneurysma arteriovenosum), waardoor de toch al zo lastige operatie nog ingewikkelder wordt.

Bij sommige hartziekten kan van het hart uit een embolus in een grote slagader schieten, meestal in de arteria iliaca of in de dijslagader. Door de afsluiting van het bloedvat dreigt het been af te sterven. Een snelle operatie, de opening van de slagader, het verwijderen van de bloedprop en de dichthechting van de wand (embolectomie) kan in zulke gevallen het been redden.

Wat de heelkunde der aderen betreft, zijn het de plaatselijke uitzettingen van oppervlakkig gelegen aderen aan het been (spataderen, varices), of aan de anus (aambeien, haemorrhoieden), die men operatief kan verwijderen of tot verdwijning kan brengen door er een thrombus in te verwekken, die vastzit aan de wand en door organisatie de spatader in een bindweefselknobbeltje verandert. Men bereikt dit doel door bepaalde vloeistoffen (40% glycose, varicocid) in de spatader in te spuiten.

Sommige ziekten der slagaderen berusten op bloedvaatkrampen en zijn te genezen door operaties aan het sympathische zenuwstelsel.