Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

TURCQ, PASCHASIUS JUSTUS

betekenis & definitie

(Eeklo +/1518-Bergen op Zoom ?), doctor in de filosofie en de geneeskunde, auteur, lijfarts van Jan IV, markies van Bergen op Zoom; zwierf door Europa, studeerde letterkunde in Spanje en in Italië aan de universiteiten van Rome, Bologna, Padua en Pavia; vertoefde aan hoven en in paleizen van de aanzienlijkste vorsten van die tijd en stond bekend als een begaafd en beschaafd man en als perfect humanist. In Pavia (1561) schreef hij zijn bekendste boekje, Pascasii Justi de Alea, sive de curanda ludendi in pecuniam cupiditate (Het Dobbelspel door Paschasius Justus uit Eeklo, doctor in de wijsbegeerte en in de medicijnen, zijnde twee boeken over de manier waarop men genezen zal van de hartstocht van het spelen om geld); het werd gedrukt in Basel, herdrukt in Frankfurt in 1616 en in 1642 te Amsterdam.

Kort daarop vestigde hij zich in Bergen op Zoom, werd ingeschreven in het gilde van St. Antonius, werd in 1562 benoemd tot „deser stadt medecijn meester”. Hij werd tevens aangesteld als lijfarts van de markies Jan IV en later als hofarts van de hertog van Anjou-Alençon. Van hem is ook bekend dat hij Willem de Zwijger behandelde na een op 18 maart 1582 gepleegde aanslag door een aanhanger van Philips II, Juan Jaurequy, waarbij een kogel op zeer korte afstand op de prins werd afgevuurd. Het lukte Justus Turcq de bloeding uiteindelijk te stelpen. Hij was getrouwd met een vrouw uit Bergen op Zoom, Neelken Cornelis, die in 1591 nog in deze plaats woonde. Zijn nazaten hebben in Bergen op Zoom nog belangrijke functies bekleed.Bron: Brabantia, 1952 nr. 5.