Encyclopedie van de Zaanstreek

Eindredactie Jan Pieter Woudt & Klaas Woudt (1991)

Gepubliceerd op 04-08-2020

Leguit, Paul

betekenis & definitie

(Zaandijk 1856-Koog 1936).

De eerste socialist in een Zaanse gemeenteraad. Paul Leguit was raadslid te Koog van 1891 tot 1901, waarvan de laatste vier jaar tevens wethouder. In 1905 kwam hij, zij het kort, in de raad terug.

Als zovelen van de eerste socialisten was Leguit niet onbemiddeld. Als smid verdiende hij een goede boterham. Uit idealisme - hij werd sterk beïnvloed door de geschriften van Multatuli - sloot hij zich snel na de oprichting van de Zaanse Sociaal Democratische Bond (SDB) aan bij de socialistische beweging (1883). Dat kostte hem een deel van zijn klantenkring. Leguit werd propagandist van de SDB en had vooral als redacteur van Het Volksblad een scherpe pen. Voorts was hij beheerder van het SDB-gebouw in Koog.

In 1888 raakte hij betrokken bij de oprichting van een tweede kiesvereniging in Koog, de Vrije Kiesvereniging, waar hij bestuurder en kandidaat-raadslid voor werd. Na in 1888 en 1890 de raad niet te hebben gehaald, werd hij in 1891 als raadslid gekozen. Hij werd gelijktijdig geïnstalleerd met de vrijzinnig liberaal Jan Dekker Azn, de overige raadsleden bleven demonstratief weg bij hun installatie. De toon voor de daaropvolgende raadsperiode was daarmee gezet. Dekker en vooral Leguit waren voortdurend in oppositie tegen de overigens eendrachtige raad.

In 1891 trad Leguit uit de SDB; hij kon zich niet verenigen met de steeds meer naar het anarchisme neigende koers van de partij. Voor zijn raadslidmaatschap had dit evenwel geen gevolgen. Ook na het opheffen van de Vrije Kiesvereniging (1897) werd hij herkozen; in dat jaar zou hij zelfs wethouder worden. Hiermee ontstond een onwerkbare situatie in het Koger college. Leguit en burgemeester →Roeters van Lennep waren in het verleden zeer dikwijls gebotst en werden nu geacht samen te werken. Daar waren zij niet toe in staat.

Gezien de progressieve meerderheid in de raad moest de burgemeester wijken. Hij solliciteerde buiten de streek en verliet Koog in 1898.

In 1900 sloot Leguit zich aan bij de Sociaal Democratische Arbeiders Partij (SDAP), voor welke partij hij in 1903 kandidaat-raadslid was. Voor de socialisten was in dat jaar (van de spoorwegstaking, zie: →Stakingen) echter weinig eer te behalen. In 1905 werd hij wel voor de SDAP in de Koger raad gekozen, zijn zwakke gezondheid dwong hem echter de raadszetel op te geven. Nadien trok hij zich terug uit de politiek.

Zie ook: →Socialisme.

< >