Gron.: Helm.
Dorp in de gemeente Slochteren tussen Schildwolde en Siddeburen; de drie plaatsen lopen in elkaar over.
Van de kerk dateert het schip uit de tweede helft van de 12de eeuw en het koor uit het begin of het midden van de 13de eeuw. Ook de gepleisterde toren is middeleeuws. Een op het noordoostelijk deel van het kerkhof vrijstaande toren is in 1871-1872 afgebroken. In de muren van de kerk zijn twaalf sarcofagen en sarcofaagdeksels als bouwmateriaal ingemetseld. Preekstoel van 1759, gemaakt
door Jan Bitter, met snijwerk van Casper Struiwig. Twee ronde rouwborden (de oudste van Groningen: 1568 en 1582) en een ruitvormig rouwbord (1630). Het in 1661 gebouwde en in 1819 gewijzigde orgel bevat 16de-eeuws pijpwerk. De orgelluiken dateren ook van 1661. In de toren bevindt zich een klok uit 1396. De borg Menolda werd in de eerste helft van de 18de eeuw afgebroken; in een nieuwe boerderij zijn nog enkele fragmenten van de borg en het schathuis.
Vroegere vorm van de naam is Helm, afgeleid van de mansnaam Helle en heem = woonplaats.
Schimpnaam voor de inwoners: Zaandkroepers.
Lit.: D.M.J. Molenaar, ‘Het orgel in de hervormde kerk te Hellum', De Orgelvriend 40 (1998) 10-12; Formsma, Ommelander borgen en steenhuizen, 162-164; E. Barels e.a., Helium, een parel in de Woldstreek (Scheemda 1985); Tj. Diekema, Slochteren in oude ansichten (4de dr.; Zaltbommel 1985); J.W. Boersma, ‘Oudheidkundig bodemonderzoek in de Nederlands Hervormde kerk te Helium, Groningen', Berichten van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek 17 (1967) 141-155.
