Ter verdediging versterkte kerk. Er is een klein aantal kerken dat in zijn geconcentreerde vorm (rond, vierkant, veelhoekig) op zichzelf de vorm van een burcht of donjon heeft. Voorbeelden in Zuid-Frankrijk, in Denemarken op Bornholm en Seeland.
Er zijn er ook met slechts enkele defensieve onderdelen, zoals een weergang met borstwering of spietorentjes die over de steunberen is uitgebouwd. Voorb. in Zuid-Frankrijk (Albigenzenoorlogen XIII-XIV): Albi, Agde, Béziers, Cordes en Toulouse.In XII en XIIIwas de ‘église fortifiée’ in Languedoc een veel voorkomend verschijnsel. In de Elzas en Lotharingen treft men veel romaanse en gotische ‘Kirchenburgen’ aan.
Soms moest de fortificatie meer aan een stilistisch verlangen voldoen en was het een symbool voor het asielrecht. In een aantal gevallen maakte de kerkmuur deel uit van de stadsmuur. De ruimte boven de gewelven diende hier en daar als wijkplaats of ‘reduit’ (Stes.-Marie de la Mer).
