Gewelven zijn gebogen metsmetselwerkconstructie die een ruimte overspannen. Een gewelf bestaat uit stenen die zijdelings zo tegen elkaar steunen, dat in de hele constructie uitsluitend drukkrachten optreden. Dragende wanden of kolommen worden door een gewelf zowel verticaal als horizontaal belast.
Daardoor worden, naar statische wetten, schuin naar buiten gerichte krachten uitgeoefend, die opgevangen moeten worden door zware muren, kettingankers, steunberen en luchtbogen. Met de gewelfbouw gaat doorgaans de toepassing van min of meer zelfstandige bogen in de onderbouw gepaard, vaak ook in het gewelf zelf (ribgewelf).
