Historische collectie Nederland

Rijksdienst voor het cultureel erfgoed (2019)

Gepubliceerd op 13-06-2019

gevelstenen

betekenis & definitie

Gevelstenen zijn stenen platen of blokken die in de gevel zijn aangebracht. In bijzondere gevallen is een gevelsteen als sluitsteen toegepast of in een deel van een gevelversiering opgenomen, bijvoorbeeld in de vorm van een cartouche. In de middeleeuwen was de gevelsteen meestal in het boogveld boven de ingang geplaatst.

Vanaf de 16de eeuw komen gevelstenen in het fries boven de pui of in de geveltop voor. De stenen hebben doorgaans een bouwopschrift, een spreuk, een naam aanduiding, een wapenschild of een gebeeldhouwde voorstelling betreffende de naam van het huis of het daarin uitgeoefende bedrijf. De figuratieve gevelstenen met in reliëf aangebrachte afbeeldingen tonen mensen, dieren, planten, goden of hemellichamen.

Ook taferelen uit de Bijbel en motieven die betrekking hebben op ambacht, beroep en handel. Verder ook afbeeldingen uit sagen, fabels legenden, en met een mythologische, symbolische en allegorische voorstelling.