(1096-1291), waren krijgstochten tegen Seldsjoeken en Turken, die na 1087 het Heilig Land (zie Heilig Land) bezetten en het de pelgrims danig lastig maakten. De deelnemers hechtten zich een kruis van linnen op de linkerschouder en voerden de kruisstandaard in naam van de R.-K.
Kerk. Militair een mislukking, brachten deze tochten onbedoeld de handel tussen Oost en West op gang, waardoor Genua en Venetië opbloeiden. De grondslag voor de latere handelshuizen werd hierdoor gelegd en tal van gewoonten, voorwerpen, planten e.d. nam het Westen van het Oosten over: baden, rozentuinen, sofa, zakdoek, mosterd, algebra, borduurkunst, kastanje en tulp, luit en cimbaal, e.a. Kruistochten waren ook in zwang tegen niet-christenen in landen als Pruisen en Litouwen.
