Boekdrukkers, boekhandelaren en uitgevers - Al vier eeuwen bepaalt A. het gezicht van de Nederlandse boekenwereld. Nadat omstreeks 1450 de Duitser Gutenberg (sommigen beweren de Haarlemmer Laurens Janszoon Coster) de boekdrukkunst (het met behulp van losse letters drukken) uitvond, verschijnt in 1506 de eerste boekdrukker in A: Hugo Jansson van Woerden, die zich vestigde in de Kalverstraat. A. werd in die tijd het toevluchtsoord voor joden, Engelsen, Fransen en Duitsers die zich niet wilden conformeren aan het in eigen land opgelegde geloof. Velen begonnen hier een drukkerij annex boekhandel. Vanaf de 16de eeuw neemt het aantal boekhandelaren toe van twee tot drie in de periode 1550-1578, naar zeven na 1589, vijftien in 1597 en 48 in 1618.
Daarna zakt het aantal wat in, maar na 1641 groeit het weer tot 105 boekhandelaren in 1653. A. was in de Gouden Eeuw het wereldcentrum geworden van het boek. Familiebedrijven als Blaeu* en Elsevier* vergaarden wereldfaam met hun uitgaven. De druktechniek verbeterde sterk door de technische ontwikkelingen van de pers. Ook de typografie veranderde in de loop van de eeuw. Van de middeleeuws aandoende gotische letter werd steeds meer overgegaan op de romein, de letter die nog steeds gebruikt wordt. Na 1672 raakte de economie in Nederland in het slop, maar dat betekende niet dat het belang van A. als boekenstad afnam. De repressie in Europa bleef en velen, met name de Hugenoten uit Frankrijk, zochten hun toevlucht in A.
In de 18de eeuw ging wetenschap een steeds grotere rol spelen ten koste van de rol van de godsdienst. Burgers verenigden zich in clubs en genootschappen om gezamenlijk wetenschappelijke proeven te doen en te discussiëren over publicaties uit binnen- en buitenland. Zo waren er in A. in de periode 1750-1800 al zo'n elf letterkundige genootschappen actief, met allen hun eigen publicatie. De technische ontwikkelingen in de 18de eeuw waren niet revolutionair, die zouden in de 19de eeuw pas volgen met de uitvinding van de stoommachine. A. bleef ook in de 19de eeuw het boekencentrum, al was het internationaal belang sterk afgenomen. Tot op de dag van vandaag is A. de stad met de meeste uitgevers en boekhandelaren. Begin 21ste eeuw zijn de meeste grote boekenuitgevers, zoals Meulenhoff, Querido, de Arbeiderspers*, Bert Bakker, Van Oorschot, De Bezige Bij, Contact en vele andere, nog steeds in A. gevestigd.
LIT. F.J. Dubiez, Een aantal Amsterdamse boekhandelaren in en rond de oude Koopmansbeurs, O.A. 1957, 194; Jos van Waterschoot, Van hooggeleerde heren, opstandelingen en pornografen, 1998; Het boekenbedrijf in de 17de eeuw, Spiegel Historiael juli/aug. 2001.
