Gepubliceerd op 16-11-2020

Steenkrijter

betekenis & definitie

Volksnamen voor Steenuil, Torenvalk en Gierzwaluw. Deze soorten hebben een luide en schelle roep, zij krijten (of krijsen, welk ww. etymologisch en gevoelsmatig dichtbij krijten staat).

De Torenvalk heet daarom met een volksnaam ook wel kortweg Krijter (vgl. F Crécerelle >E Kestrel) en de Gierzwaluw heeft de volksnaam Zwarte Krijter (de Gierzwaluw is zeer donker grijsbruin, bijna zwart van kleur). Het element Steenis goed te verklaren uit de broedbiotoop van deze soorten, te weten stenen muren en daken van huizen, schuren en kerken (minder bij de Steenuil, ←). Dat daarbij de stenen door de vogels ondergescheten worden en dus wit kleuren (zij worden a.h.w. gekrijt ofwel met (wit) krijt gekleurd) is een toeval dat echter de naam Steenkrijter een extra dimensie heeft gegeven.In Noordwijk (ZH) bestaat de variant Stienkrijer voor de Gierzwaluw (med. Hein Verkade, Noordwijk). Het ww. krijten gaat in deze naam bijna over in het ww. kraaien. Beide zijn naar vorm en betekenis verwant. Eerder al werd door Van Bemmelen [in Wickevoort Crommelin et al. 1858] de naam Steenkrijter ("te Noordwijk aan Zee en elders aan onze zeekust") vermeld.

< >