wangkang 1

betekenis & definitie

wangkang [jonk]. Waar van de scheepvaart van de Chinezen sprake is, worden de benamingen jonk en wangkang meestal door elkaar gebruikt, zoals ik ook zelf gedaan heb in mijn Borneo’s Wester-afdeeling, I, p. 313. Strikt genomen behoort men echter de jonken, als de grotere vaartuigen, van de wangkangs, als de kleinere, te onderscheiden. Zo bijvoorbeeld Batavia in derzelver gelegenheid, III, p. 24: ‘Wegens de groote vaart van zwaare Chineesche vaartuigen op Batavia, werdt in ’t jaar 1654 een besluit genomen, om voor een groote jonk, wegens uit- en inkomende rechten, te doen betalen 1500 rijksdaalders, en voor een wangkan, zijnde een kleiner soort van vaartuig, 1000.’ Op de hier aangehaalde plaats vindt men wangkan, elders wankang geschreven, maar prof. G. Schlegel verzekert mij dat de juiste uitspraak wangkang is. Omtrent de oorsprong verkeert hij echter geheel in het duister. ‘De Chineezen op Java,’ schrijft hij mij, ‘zeggen zelven dat het niet Chineesch is.’

In het Javaanse handwoordenboek van prof. Roorda wordt het woord ook als wangkang geschreven en als gewoon in de hoge en lage taal opgegeven. Hij verklaart het: ‘naam van een soort van Chineesche jonk.’ Men zou hieruit opmaken dat prof. Roorda aan het woord een Polynesische oorsprong toekent, en hiertegen pleit eigenlijk ook niets dan dat het zo bepaald voor Chinese vaartuigen gebruikt wordt. Neemt men aan dat dit louter toevallig is en dat het oorspronkelijke woord in het algemeen een ‘boot’, een ‘klein vaartuig’ betekent, dan wordt de Polynesische oorsprong aanbevolen door de vergelijking van waa (vaa), waka (vaka), wangka, waardoor een kano in de talen van de Tahiti- en Sandwicheilanden, van Nieuw-Zeeland, de Marquesas- en de Tonga-eilanden en van de Fidji-eilanden wordt aangeduid. De sluiting van de open lettergrepen door de neusklank ng is, zoals iedereen weet, een zeer gewoon verschijnsel in de Polynesische taalstam.