(Fr.: sables mouvants; Du.: Treibsand, Schwimmsand; Eng.: quicksand, float sand), zand dat als gevolg van een omhoog gerichte grondwaterstroming zijn draagvermogen heeft verloren.
Het ontstaan ervan kan worden gedemonstreerd met de in afb. 1a geschetste proefopstelling. In een zandmonster Z wordt een stationaire omhooggerichte grondwaterstroming in stand gehouden door middel van een constant stijghoogteverschil tussen onder- en bovenzijde van het monster. Het verloop van de verticale grond-, korrel- en waterspanningen (zie Grondmechanica) in het monster is dan overeenkomstig afb. 1b. De korrelspanningen zijn een maat voor de krachten die de korrels onderling op elkaar uitoefenen. Zijn de korrelspanningen nul, dan is er geen wrijving meer tussen de korrels, waardoor het zand niet meer in staat is belastingen te dragen: de toestand van drijfzand is ontstaan. In de praktijk kan dit geval zich voordoen wanneer men een bouwput in een terrein met hoge grondwaterstand wil drooghouden door een open bemaling (afb. 2); onder de bodem van de bouwput is dan een opwaartse grondwaterstroming aanwezig, die daar drijfzand kan doen ontstaan.