Competenties zijn het geheel van individuele kwaliteiten of eigenschappen die tot uiting komen in diens houding en gedrag en die hem of haar in staat stellen om succesvol te zijn in een bepaalde functie of rol.
Taken en verantwoordelijkheden die behoren bij een bepaalde functie worden vaak neergelegd in een functiebeschrijving. Deze taken en verantwoordelijkheden worden vervolgens ook vertaald naar competenties: welke kwaliteiten of eigenschappen zijn belangrijk om de taken en verantwoordelijkheden succesvol uit te kunnen voeren. Kortom: waar moet een medewerker aan voldoen om de betreffende functie te kunnen vervullen? Een dergelijk overzicht van benodigde competenties is vaak opgenomen in een competentieprofiel.
Competenties kunnen op meerdere manieren worden onderverdeeld. Vaak zie je een onderscheid naar professionele, organisatorische en sociale competenties. Ook een onderverdeling naar denken (informatie ordenen en problemen oplossen), voelen (opbouwen en bijeenhouden van een team of groep) en kracht (actiegericht) is mogelijk.
Voorbeelden van in de praktijk veel voorkomende competenties zijn bijvoorbeeld: creativiteit, ondernemerschap, klantgerichtheid, resultaatgerichtheid, empathie, integriteit, zelfstandigheid, plannen en organiseren, leiderschap, samenwerken, communiceren en luisteren.
Competenties kunnen getest worden door middel van een vragenlijst of een assessment. Vaak zijn complexe competenties moeilijk te meten. Indirect gebeurd dit door beter meetbare competenties te combineren. Zo zou voor de competentie leiderschap de verschillende competenties visie, inlevingsvermogen, coachen en verantwoordelijkheid gemeten kunnen worden om tot een goed oordeel te komen.
