Popmuziek Encyclopedie

Jan van der Plas & Mike Schepers (2003)

Gepubliceerd op 02-05-2017

Payola (omkoping)

betekenis & definitie

Het geven van steekpenningen om een bepaald product te promoten op radio en tv. De Amerikaanse platenindustrie komt in de jaren vijftig in opspraak als blijkt dat de diskjockeys Alan Freed en Dick Clark zich laten omkopen.

Dit geldt als het eerste payola-schandaal in de popmuziek. In de jaren zestig wordt de betrouwbaarheid van de Britse hitparade voortdurend in twijfel getrokken. In 1973 leidt een onderzoek bij de BBC tot een aantal schorsingen en veroordelingen. In Nederland komt in deze periode payola eveneens op grote schaal voor. De meeste hits van Nederlandse artiesten blijken ‘toevallig’ te zijn ondergebracht in muziekuitgeverijen die deels eigendom zijn van diskjockeys van Radio Veronica en Radio Noordzee. In 1986 ontrolt zich in de Verenigde Staten een groot payola-schandaal als blijkt dat de muziekindustrie al jarenlang betalingen onder de tafel doet onder de noemer ‘independent promotion’. Diverse platenbazen en hun stromannen verdwijnen achter de tralies. In de jaren negentig vindt een sterke concentratie plaats in de mediamarkt. Radio- en televisiestations komen in toenemende mate in handen van de bedrijven die ook muziek op de markt brengen (o.a. Bertelsmann, Time Warner). Om een plaat tot hit te maken is payola steeds minder nodig.

Nederlands tijdschrift waarin bekende schrijvers als Ronald Giphart en Joost Zwagerman schrijven over popmuziek. Deze kruisbestuiving tussen pop en literatuur is bedoeld als de muzikale tegenhanger van Hard Gras, het tijdschrift over voetbal en literatuur. Payola verdwijnt echter na vier nummers wegens gebrek aan belangstelling van de markt.