Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek (1985)

Gepubliceerd op 09-03-2021

Saturnus

betekenis & definitie

De zesde planeet van het zonnestelsel. Nadat de Amerikaanse ruimtesonde Voyager 1 Satumus in nov. 1980 op een afstand van 124 000 km was gepasseerd, werd de planeet in aug. 1981 opnieuw bezocht.

Voyager 2 scheerde toen op een afstand van 101 000 km langs de planeet. Het waarnemingsprogramma was aangepast aan de ontdekkingen die Voyager 1 had gedaan. In plaats van overzichtswaamemingen te doen, werd nu speciaal aandacht besteed aan bepaalde objecten, zoals de ring en de satellieten Japetus, Hyperion, Phoebe (die voor het eerst van nabij werden gefotografeerd), Enceladus, Tethys en de kleinere manen. Er werden ruim 170000 opnamen naar de aarde gezonden. Van de manen Mimas, Enceladus, Tethys, Dione, Rhea en Japetus zijn nu topografische kaarten samengesteld. Deze ijsmanen vertonen kraterlandschappen en breukenstelsels en hebben waarschijnlijk een ijsachtig oppervlak.In 1984 had Satumus 15 officieel genummerde satellieten, hoewel het aantal dat men een maal heeft gezien groter is en het werkelijke aantal vele malen groter kan zijn. Verschillende kleine manen bewegen paarsgewijs vrijwel in dezelfde baan, zoals S10 en Sll. Zij halen elkaar steeds langzaam in, maar komen niet met elkaar in botsing doordat de onderlinge aantrekkingskracht ervoor zorgt dat zij steeds in een iets andere baan worden gedirigeerd; op deze manier ‘wisselen’ zij elke vier jaar van baan.

Het ringenstelsel van Saturnus is nu gedetailleerd bestudeerd. Het aantal afzonderlijke ringetjes blijkt wellicht enkele honderdduizenden te bedragen. De deeltjes ervan zijn niet groter dan enkele meters, met een meest voorkomende diameter van ca. 10 cm. Zij bevatten waarschijnlijk veel ijs of rijp, voornamelijk van water. Aan de andere kant komen er ook stofjes van 0,001 mm voor. Ook buiten de vanaf de aarde zichtbare hoofdring blijken zich nog ijle ringen te bevinden, resp. de F-, G- en E-ring genaamd.

De diameter van de ring wordt daarmee van 270 000 km op 960 000 km gebracht. De dikte van de ring blijkt niet meer dan 30-50 m te zijn en wellicht niet meer dan 10 m, zodat hij, astronomisch gezien, ‘messcherp’ kan worden genoemd.