Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek (1985)

Gepubliceerd op 09-03-2021

Marshall eilanden

betekenis & definitie

Zelfstandige staat in de Grote Oceaan, eilandengroep ten oosten van de Filippijnen, 27 000 inw. Hoofdstad: Majuro.

POLITIEK

De Marshall Eilanden, die sinds 1946 deel uitmaakten van het Amerikaanse Trust Territory of the Pacific Islands, kregen in 1979 een eigen regering. Twee van de eilanden waren inmiddels internationaal bekend geworden als proefterrein voor Amerikaanse kernwapens: Eniwetok en Bikini. Als gevolg van die proeven waren daar grote schade geconstateerd aan de landbouwgrond en een toename van radioactieve stoffen in het lichaam van de bewoners. In 1977 werden de bewoners van Eniwetok geëvacueerd; na een intensieve schoonmaakcampagne konden zij (drie jaar later) terugkeren. Eerst in 1970 en later nog eens in 1978 werden ook de inwoners van Bikini geëvacueerd, en wel naar de Kili Eilanden, ruim 650 km naar het zuiden.

De onafhankelijkheidsovereenkomst met de VS kwam moeizaam tot stand. De VS wilden de verantwoordelijkheid over de defensie houden en de bestaande militaire bases handhaven (o.a. een proefbasis voor intercontinentale ballistische raketten). In ruil daarvoor boden zij 50 jaar lang hulp tot een bedrag van ruim $ 1,5 mrd. Daarmee diende echter ook alle schade aan Eniwetok en Bikini te zijn afgekocht. Voor de Marshall Eilanden was dat moeilijk te verdragen. Mede om die reden was er midden 1982 zelfs even sprake van, dat de Eilanden zich eenzijdig onafhankelijk zouden verklaren.

Voorts was er onrust op het eiland Kwajalein, waar de eigenaren van terreinen die voor Amerikaans militair gebruik waren bestemd, hun grond bezetten om hogere vergoedingen af te dwingen. Niettemin werd in juni 1983 een overeenkomst bereikt, waarbij de VS 15 jaar lang schadeloosstelling beloofden tot een bedrag van $ 183,7 mln. in verband met de kernproeven op Bikini en Eniwetok. Op 7.9.1983 werd het verdrag bij referendum goedgekeurd, zij het met een minieme meerderheid. Op enkele eilanden (o.a. Kwajalein en Kili) stemde de bevolking massaal tegen.