o., scheikundig element met symbool W.
Wolfraam is een staalgrijs tot tinwit metaal en is gemakkelijk vervormbaar. Het behoort samen met chroom en molybdeen tot de 6A-groep van het periodiek systeem. Er zijn isotopen bekend van atoommassa 173—189, waarvan de vijf niet-radioactieve het natuurlijke wolfraam vormen. Wolfraam en molybdeen lijken zeer veel op elkaar doordat de atoomstralen bijna gelijk zijn; beide neigen tot vorming van complexe zuren en zouten.
Voorkomen. Wolfraam komt zeer verspreid voor; de belangrijkste voorkomens bevinden zich in Canada, China, de VS, Zuid-Korea, Bolivia, de USSR en Portugal. De ertsen hebben de algemene samenstelling MWO4 waarin M een tweewaardig metaal is: wolframiet (Fe, Mn)WO4, scheeliet (CaWO4). China heeft ca. 45 % van de bekende wereldreserves. In 1977 werden de bewezen wereldreserves geschat op 2,03 mln. t, de potentiële reserves op 3,4 mln. t.
Winning en produktie. Wolfraam wordt uit de ertsen gewonnen door smelten met soda en behandelen met zoutzuur. De mijnbouwproduktie bedroeg in 1976 38 900 t berekend als wolfraammetaal. Vanwege de hoge prijs van wolfraam wordt veel wolfraam uit wolfraamafval teruggewonnen. De belangrijkste verbruikers zijn de USSR (19 %), de VS (17 %) en de BRD (8 %).
Eigenschappen. Wolfraam kan warm tot dunne draden worden uitgehamerd en tenslotte door trekstenen uitgetrokken worden tot fijne draadjes, die als gloeidraad toegepast worden ( gloeilamp). Bij gewone temperatuur is wolfraam bestendig, bij verhitting ontstaat het trioxide (WO3). Wolfraam heeft van metalen het hoogste smeltpunt en de laagste thermische uitzettingscoëfficiënt. Zoutzuur tast het metaal niet aan; langzaam wordt wolfraam aangetast door salpeterzuur en geconcentreerd zwavelzuur, snel door een mengsel van salpeterzuur en waterstoffluoride. Natrium-en kaliumhydroxide werken hevig op wolfraam in als een oxidatiemiddel b.v. kaliumnitraat of -chloraat wordt toegevoegd. Toepassingen.
Wolfraam wordt vooral toegepast als wolfraamcarbide, als metaal, in staal en in non-ferrometalen. Het gebruik van gesinterd wolfraamcarbide voor gereedschap dat aan grote slijtage onderhevig is (boren, snijgereedschap, mijnbouwgereedschap, machines) vormt de belangrijkste toepassing van wolfraam (in 1976 in de VS 62 % en in Japan 42 % van het verbruik). Ter vervanging van de wolfraamcarbiden worden toepassingen ontwikkeld voor molybdeenen titaancarbiden. Wolfraammetaalpoeder, waarvan de betekenis achteruitloopt (VS 14 %, Japan 16 %), wordt gebruikt voor wolfraamdraad in gloeilampen, voor wolfraamlegeringen, in röntgenanoden en warmtegeleiders voor hoge temperaturen. Wolfraamzilveren wolfraam-koperlegeringen vinden toepassing in zwaar belaste elektrische contactpunten. Tot de belangrijke non-ferrolegeringen behoren de zgn. super-alloys (b.v. stelliet).
Het verbruik van wolfraam in staal loopt terug (in Japan in 1972 41 % en in 1975 nog 27 % van het wolfraamverbruik). Wolfraamsulfiden en -seleniden worden toegepast als vaste smeermiddelen. Verschillende verbindingen dienen als pigment, o.a. wolfraamtrioxide (lichtgeel).
