v./m. (-schalen), toestel waarmee gewogen wordt.
Al naar de uitvoering bepaalt een weegschaal van een voorwerp of hoeveelheid stof de massa (m) of gewicht (G). Aangezien G = mg (g = de versnelling van de vrije val) verschilt de grootte van het gewicht met de plaats op aarde of in de ruimte, m is een eigenschap en blijft constant. De Sl-eenheid van m is de kilogram (kg), van G de newton (N). Wegen berust op het tot stand brengen van een krachtenevenwicht van de te meten materie met een bekende grootheid. Het meten van het gewicht kan b.v. gebeuren met de veerunster of veerbalans. Het te bepalen gewicht vormt een evenwicht met de veerkracht door een veer tot een zekere maat uit te trekken.
De snelweger met pendulumsysteem heeft b.v. metalen cilinders (gewichten) die onder invloed van het te meten gewicht een uitslag krijgen en daardoor een tegenkoppel vormen. De schalen van de gewichtmeetinstrumenten zijn gewoonlijk geijkt in massa-eenheden.
Het meten van de massa kan geschieden met een op één punt ondersteunde hefboom (juk). Aan het ene uiteinde wordt de te meten materie geplaatst, aan het andere de bekende massa, veelal in de vorm van weegstukken (gewichten). Beide massa’s oefenen een gewichtskracht uit, maar omdat voor beide dezelfde g geldt, zijn de beide massa’s gelijk als het juk in evenwicht is. De balans heeft een hefboom met gelijke armen, evenals de microbalans ( torsiebalans). De Romeinse balans (unster, in de 2e eeuw v.C. in Italië in gebruik genomen) heeft ongelijke armen. Aan de korte arm hangt de last, aan de lange arm het weegstuk; armen en massa’s zijn omgekeerd evenredig.
Hetzelfde geldt voor de brugbalans (bascule). Een dergelijk principe maar dan met een of meer weegstukken van constante grootte die over de lange arm verplaatst worden tot evenwicht bereikt is, komt voor bij o.a. baby-en personenweegschalen.
In de industrie wordt steeds meer gebruik gemaakt van elektrische weegschalen. B.v.: de door het gewicht op een drukdoos met rekstrookjes uitgeoefende kracht wordt omgezet in een elektrische grootheid die op een meetinstrument met omgeijkte schaal afgelezen kan worden.
Er zijn vele typen weegschalen die genoemd worden naar de toepassing (automatische afweegmachine), naar de wijze van meting (b.v. bandweegmachine), naar een extra voorziening (b.v. snelweger met prijsberekeningsmechanisme).
